ADVERTISEMENT
Nhạc Xưa
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát
No Result
View All Result
Nhạc Xưa
No Result
View All Result
Home Bài viết Xuất xứ bài hát

Hoàn cảnh sáng tác “Gạo Trắng Trăng Thanh” (nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ) – Bài hát về một không gian yên bình đã trở thành hoài niệm

2020/09/23
in Xuất xứ bài hát
Hoàn cảnh sáng tác “Gạo Trắng Trăng Thanh” (nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ) – Bài hát về một không gian yên bình đã trở thành hoài niệm

Trong gia tài âm nhạc đồ sộ và đa dạng thể loại của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, người ta thường nhắc đến bộ đôi ca khúc Gạo Trắng Trăng Thanh và Trăng Rụng Xuống Cầu với chất liệu âm nhạc đặc biệt, là những ca khúc mà người yêu nhạc hầu như ai cũng biết đến.

Về nhịp điệu của một bản nhạc, người ta thường ghi là Bolero, Rhumba hay Slow, Boston…, những điệu nhạc phổ biến nhất của nhạc miền Nam trước 1975, nhưng trong ca khúc Trăng Rụng Xuống Cầu, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ ghi là: Nhịp chèo thuyền. Tương tự, với bài Gạo Trắng Trăng Thanh là: Nhịp chày giã gạo:

Trong đêm trăng, tiếng chày khua, ta hát vang trong đêm trường mênh mang
Ai đang say, chày buông rơi, nghe tiếng vơi tiếng đầy
Ai đang đi, trên đường đê, tai lắng nghe muôn câu hò đê mê
Vô đây em, dù trời khuya anh nhớ đưa em về…

Về hoàn cảnh sáng tác ca khúc này, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ cho biết vào năm 1954, khi đã rời xa quê hương 2 năm, ông nhớ về làng Bích Khê ở Triệu Phong – Quảng Trị, là nơi ông sinh ra, cũng là nơi có nhiều đời đã sinh sống, nhớ về những đêm trăng sáng có trai gái trong làng tụ họp lại trong sân rộng ở nhà cha của mình để cùng nhau giã gạo, hát hò tình tứ với nhau rất nên thơ. Bài hát Gạo Trắng Trăng Thanh trở thành ca khúc mà nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đắc ý nhất.


Click để nghe Duy Khánh – Thanh Tuyền song ca Gạo Trắng Trăng Thanh

Xem bài khác

Hoàn cảnh sáng tác 2 ca khúc Đường Tình Đôi Ngả và Tình Nào Trong Mắt Em (nhạc sĩ Ngân Giang)

Ca khúc Kiếp Dã Tràng của nhạc sĩ Từ Công Phụng – Khi chuyện tình giống như loài dã tràng xe cát

Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Phan, người cùng làng, cùng dòng dõi (nhưng thua Hoàng Thi Thơ 2 đời, gọi nhạc sĩ là ông) đã viết:

“Có lần nhân kỳ nghỉ hè về thăm làng, dự một buổi liên hoan văn nghệ ngoài bãi cỏ trước đình làng. Đêm trăng sáng, gái trai làng vui vẻ vỗ tay ca hát: “Trong đêm trăng, tiếng chày khua, ta hát vang trong đêm trường mênh mang”.

Trong bối cảnh này, tôi bỗng nhận ra rằng bài Gạo Trắng Trăng Thanh này dễ thương lạ lùng. Khó có nhạc sĩ nào tìm được một giai điệu thích hợp với tâm hồn mộc mạc của trai gái làng tôi hơn là những Gạo Trắng Trăng Thanh, Trăng Rụng Xuống Cầu, Duyên Quê… của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Thuở ấy nếu không có ông, không biết những người bạn trẻ của tôi ở làng Bích Khê sẽ hát nhạc gì”.

Bài hát này dường như được sáng tác chỉ để hát song ca, và thường được các đôi song ca trình bày, mà nổi tiếng nhất phải kể đến đôi vợ chồng Ngọc Cẩm và Nguyễn Hữu Thiết. Sau này khi phát hành tờ nhạc ca khúc này, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ ghi lời đề tựa:

“Riêng tặng hai bạn Nguyễn Hữu Thiết – Ngọc Cẩm, đôi giọng Nam Thương đã gieo trên giải đất đầy chim chóc nầy vô vàn âm thanh, đậm lòng như những bát cơm quê hai màu khoai sắn.”


Click để nghe Ngọc Cẩm – Nguyễn Hữu Thiết hát Gạo Trắng Trăng Thanh

Ngày xưa, khi mà nhà máy chà lúa chưa phổ biến, bà con ở nông thôn thường tranh thủ ban đêm rảnh rỗi để giã gạo, nên những tiếng động liên hồi bên cối giã trong đêm thanh vắng vang đi rất xa, tạo nên một không gian sống động khiến người xa quê nhiều năm vẫn nhớ về.

Cối và chày giã gạo thường được làm bằng gỗ vườn, nhiều nhất là mù u. Theo tác giả Hồng Vân đăng trên báo Vĩnh Long cho biết: Chày là một khối hình trụ dài khoảng 6-7 tấc có đường kính khoảng 2 tấc, ở giữa thân người ta có tra một cán ngắn để dễ dàng làm động tác bổ chày khi giã gạo.

Cối là một khối vuông với cạnh khoảng 8 tấc, đáy được đẽo nhỏ hơn mặt cối một chút cho nó có cái dáng xinh xắn, mặt cối lõm xuống và sâu ở giữa là một lõm hình nửa khối cầu có thể chứa khoảng nửa giạ gạo, do mặt cối được đục lõm xuống nên 4 góc mặt cối hơi nhô lên cao tạo thành 4 tai cối để người giã gạo sau khi bổ mạnh chiếc chày vào số gạo được đổ ở lòng cối thì khua nhẹ đầu chày vào đó sau khi nhấc chày lên để tạo một lực tác động đưa gạo tụ lại giữa lòng cối cho lần giã tiếp theo đến khi gạo lứt thành trắng. Khi giã gạo, tiếng chày chạm mạnh vào gạo trong cối vang lên một tiếng “thụp” (cụp) trầm ấm, sau đó tiếng đầu chày chạm vào tai cối vang lên một tiếng “cum” rất thanh, những tiếng cụp, cum nối nhau lúc nhanh lúc chậm, cao và thấp do người giã tạo nên làm thành một chuỗi âm thanh rất đặc trưng.

Ngày nay, với sự phát triển của kỹ thuật thì các công cụ thông dụng để tạo thành hạt gạo của ngày xưa đã dần biến mất, và tiếng chày giã gạo trắng trong những đêm thanh như vậy đã trở thành một dĩ vãng xa xưa mà giới trẻ ngày nay không thể nào hình dung được.

Đông Kha – nhacxua.vn biên soạn

Tags: hoàng thi thơ
ShareTweetPin

Xem bài khác

Nghe lại những ca khúc nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ (Thu âm trước 1975)
Bàn Tròn Âm Nhạc

Nghe lại những ca khúc nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ (Thu âm trước 1975)

Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ là tên tuổi lớn của nhạc vàng và của cả nền nghệ thuật âm nhạc...

by admin
September 23, 2021
Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ và Những Ngày Thơ Mộng – “Ngày thơ ơi, biết tìm đâu, đâu giờ?”
Cảm xúc âm nhạc

Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ và Những Ngày Thơ Mộng – “Ngày thơ ơi, biết tìm đâu, đâu giờ?”

Hầu như ai trong chúng ta ta cũng đã có nhiều lần ngoái lại nhìn về thời hoa mộng của...

by admin
September 22, 2021
Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ và “Mùa Thu Đông Kinh” – Một mùa thu buồn ở xứ Phù Tang
Bàn Tròn Âm Nhạc

Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ và “Mùa Thu Đông Kinh” – Một mùa thu buồn ở xứ Phù Tang

Nếu như là một thính giả ngoại quốc, không phải người Việt hay người Nhật, khi nghe hòa tấu ca...

by admin
August 10, 2021
Ca khúc “Ai Nhớ Chăng Ai” và mối tình đầu đau thương của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ
Xuất xứ bài hát

Ca khúc “Ai Nhớ Chăng Ai” và mối tình đầu đau thương của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ

Trước khi trở thành một nhạc sĩ nổi tiếng ở miền Nam, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ từng trải qua...

by admin
May 6, 2021
Hoàn cảnh sáng tác “Đường Xưa Lối Cũ” và đoạn hồi ký về cuộc đời của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ
Xuất xứ bài hát

Hoàn cảnh sáng tác ca khúc “Đường Xưa Lối Cũ” theo lời kể của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ

Một trong những bản nhạc mà khi nhắc đến nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, người ta không thể không nhớ...

by admin
March 20, 2021
Hoàn cảnh sáng tác và cảm nhận về ca khúc “Xe Hoa Một Chiếc” – Tiếng lòng của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ
Cảm xúc âm nhạc

Hoàn cảnh sáng tác và cảm nhận về ca khúc “Xe Hoa Một Chiếc” – Tiếng lòng của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ

Về nguyên bản, điệu tango không dành cho những bài hát buồn, mà đó là một giai điệu rộn vui,...

by admin
March 19, 2021
Next Post
Ca khúc Đường Xưa Lối Cũ (nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ) và nỗi lòng người ly hương

Ca khúc Đường Xưa Lối Cũ (nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ) và nỗi lòng người ly hương

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

NHẠC XƯA 360°

Vì sao các nhạc sĩ trước 75 dùng nhiều bút danh sáng tác khác nhau?

Khái quát về “nhạc tiền chiến”

Ý nghĩa của bài hát “Ôi Giàn Thiên Lý Đã Xa” (Scarborough Fair, lời Việt Phạm Duy) – “Tội nghiệp thằng bé cứ nhớ thương mãi quê nhà…”

Cuộc đời cô quạnh của nhạc sĩ Thanh Bình: Con đường mình đi sao chông gai…

Ca sĩ Ngọc Lan – Sau ánh hào quang & Những ngày tháng cuối cùng của sự nghiệp

Nghe lại những bài hát thu âm trước 1975 hay nhất của Elvis Phương

TIỂU SỬ BÀI HÁT

Nhà thơ Phạm Văn Bình và mối tình khắc khoải trong ca khúc Chuyện Tình Buồn: “Năm năm rồi không gặp – từ khi em lấy chồng…”

Hoàn cảnh sáng tác và cảm nhận về ca khúc “Tình Cầm” (Hoàng Cầm – Phạm Duy) – “Nếu anh còn trẻ như năm cũ…”

Bài hát “Khi Xa Sài Gòn” (Kim Tuấn – Lê Uyên Phương) và những điều ít người biết

Biệt Ly và câu chuyện tiễn đưa

Câu chuyện sáng tác của những nhạc sĩ nổi tiếng (Phần 1)

Ca khúc “Tình Hoài Hương” (nhạc sĩ Phạm Duy) và nỗi niềm của người ly hương

CA TỪ TRONG NHẠC XƯA

Ca từ trong nhạc xưa: Bàn tay thon ngón nhỏ, đan tay ‘rắn’ sông hồ

Nhạc sĩ Anh Việt Thu và “Tám Điệp Khúc” – Trời làm cho mưa bay giăng giăng…

Ca khúc “Hoa Sứ Nhà Nàng” của nhạc sĩ Hoàng Phương – Ca khúc nhạc vàng bị hát sai lời nhiều nhất

Ca từ trong nhạc xưa: “Trốn phong ba, em làm dâu nhà người”

Giải thích những ca từ khó hiểu và “bí hiểm” trong các bài nhạc Trịnh Công Sơn

Bài hát Còn Thương Rau Đắng… “coi cỏi đốt đồng…” hay “coi khói đốt đồng…”, “ba vá miếng dừa…” hay “ba vá miểng vùa…”

Tags

anh bằng anh việt thu châu kỳ chế linh duy khánh giao tiên hoài linh hoàng nguyên hoàng oanh hoàng thi thơ hoàng trang hoàng trọng huỳnh anh khánh ly lam phương lê dinh lê thương lê uyên phương lệ thu minh kỳ mạnh phát nguyễn tất nhiên nguyễn văn đông ngân giang ngô thụy miên ngọc lan như quỳnh phạm duy phạm đình chương saigon collection song ngọc thanh sơn thanh thúy thái thanh tiểu sử ca sĩ tiểu sử nhạc sĩ trúc phương trường sa trầm tử thiêng trần thiện thanh trịnh công sơn từ công phụng văn cao vũ thành an y vân
Liên hệ Ban Biên Tập

bbt@nhacxua.vn

DMCA.com Protection Status

No Result
View All Result
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát

© 2020 NhacXua.VN - Nhạc Xưa Thời Báo.