ADVERTISEMENT
Nhạc Xưa
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát
No Result
View All Result
Nhạc Xưa
No Result
View All Result
Home Bài viết Cảm xúc âm nhạc

Ca khúc “Phiên Gác Đêm Xuân” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông – Bài nhạc xuân đầu tiên của dòng nhạc vàng

2021/02/10
in Cảm xúc âm nhạc, Xuất xứ bài hát
Ca khúc “Phiên Gác Đêm Xuân” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông – Bài nhạc xuân đầu tiên của dòng nhạc vàng

Trong dòng nhạc vàng, những ca khúc về mùa xuân là chủ đề quan trọng và được khán giả đặc biệt yêu thích, hình thành nên hẳn một dòng nhạc xuân trữ tình với số lượng ca khúc rất phong phú, quy tụ hầu hết các nhạc sĩ nổi tiếng nhất sáng tác cho chủ đề này.

Trong hàng trăm ca khúc nhạc xuân đó, có thể nói hiếm thấy ca khúc nào có lời ca lãng mạn và đẹp như Phiên Gác Đêm Xuân của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông, đặc biệt là hình ảnh:

Xác hoa tàn rơi trên báng súпɡ
Ngỡ rằng pháo tung bay, ngờ đâu hoa lá rơi…

Ca khúc viết về một đêm giao thừa ở nơi biên thùy, người lính đón thời khắc giao mùa trong một phiên gác đêm. Thoáng nhìn thấy xác hoa rừng rụng trên báng súng, trong một thoáng mơ hồ tỉnh thức, người lính tưởng như là đang được ngắm pháo hồng tung bay rực rỡ, rồi khi ngẩng ra thì mới biết chỉ là hoa tàn lá rụng mà thôi.


Click để nghe Thanh Tuyền hát Phiên Gác Đêm Xuân trước 1975

Nếu không kể những bài nhạc xuân có giai điệu vui tươi của các nhạc sĩ Phạm Đình Chương, Văn Phụng như Xuân Họp Mặt, Đón Xuân, Ly Rượu Mừng… thì có thể xem Phiên Gác Đêm Xuân là bài nhạc xuân đầu tiên của dòng nhạc vàng chan chứa một nỗi buồn mênh mang. Từ đó về sau, hàng loạt bài nhạc xuân buồn tương tự được ra mắt vào thập niên 1960, 1970.

Xem bài khác

Hoàn cảnh sáng tác 2 ca khúc Đường Tình Đôi Ngả và Tình Nào Trong Mắt Em (nhạc sĩ Ngân Giang)

Ca khúc Kiếp Dã Tràng của nhạc sĩ Từ Công Phụng – Khi chuyện tình giống như loài dã tràng xe cát

Không chỉ là bài nhạc vàng chủ đề xuân đầu tiên, đây còn là một trong những bài nhạc vàng đầu tiên được sáng tác từ giữa thập niên 1950, và cũng là một trong những bài hát đầu tiên trong sự nghiệp âm nhạc lừng lẫy của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông.

Ông cho biết hoàn cảnh sáng tác như sau:

“…Vào năm 1956, đơn vị tôi đóng quân ở Chiến khu Đồng Tháp Mười (Gò Bắc Chiêng, Mộc Hoá, nằm sát biên giới Việt Nam-Campuchia, sau này là Tỉnh lỵ Kiến Tường.)

Trước ba ngày Tết, tôi được lệnh lên chốt tiền tiêu, tăng cường cho cứ điểm, mang theo chiếc ba-lô với chút hành trang lương khô, cùng tấm ảnh của người em gái hậu phương.

Tiền đồn cuối năm, đêm 30 Tết, trời tối đen như mực, phút giao thừa lạnh lẽo hắt hiu, không bánh chưng xanh, không hương khói gia đình. Tôi ngồi trên tháp canh quan sát qua đêm tối, chỉ thấy những bóng tháp canh mờ nhạt bao quanh khu yếu điểm như những mái nhà tranh, chập chờn dưới đóm sáng hỏa châu mà mơ màng về mái ấm gia đình đoàn tụ lúc xuân sang. Thay cho lời chúc Tết là tiếng kẻng đánh cầm canh và tiếng hô mật khẩu lên phiên gác..

Vào đúng thời điểm giao thừa, ngọn đèn bão dưới chiến hào thắp sáng lên như đón chào năm mới thì cũng là lúc những tràng súng liên thanh nổ rền từ chốt tiền tiêu. Khi ấy vào buổi tinh mơ của trời đất giao hòa, vạn vật như hòa quyện vào trong tôi, có hồn thiêng của sông núi, có khí phách của tiền nhân.

Tôi nghe tâm hồn nghệ sĩ của mình rộn lên những xúc cảm lạ thường, làm nảy lên những cung bậc đầu tiên của bài Phiên Gác Đêm Xuân:

Đón giao thừa một phiên gác đêm
chào Xuân đến súng xa vang rền.
Xác hoa tàn rơi trên báng súпɡ
ngỡ rằng pháo tung bay
ngờ đâu hoa lá rơi…


Click để nghe Thanh Thúy hát Phiên Gác Đêm Xuân trước 1975

Bấy nhiêu tình là bao nước sông
Trời thương nhớ cũng vương mây hồng
Trách chi người đem thân giúp nước
Đôi lần nhớ bâng khuâng, gượng cười hái hoa xuân

Tình yêu trong ca khúc này được tác giả nhắc đến một cách mơ hồ, những nhung nhớ bâng khuâng bất chợt, nhưng tình đó cũng ví như là nước sông, lúc thì êm đềm lặng lẽ, nhưng cũng có lúc cuồn cuộn dâng trào. Có lẽ trời cao xanh kia cũng thấu được hiểu nỗi lòng thương nhớ đầy vơi của người chiến sĩ, nên đã giăng đầy mây hồng ngang trời giữa lúc đêm tàn phút sang canh và giao mùa.

Trong phút bâng khuâng, người chợt thầm mơ về một khung cảnh vốn bình dị, nhưng lại quá xa vời:

Ngồi ngắm mấy nóc chòi canh
Mơ rằng đây mái nhà tranh
Mà ước chiếc bánh ngày xuân
Cùng hương khói vương niềm thương…

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông sử dụng những hình ảnh rất thân thuộc, bình dị như rất nhiều ca khúc nhạc vàng khác. Vẫn là mái nhà tranh, nhưng ở đó có “hương khói vương niềm thương” – Hình ảnh dù bình dân nhưng cách dùng chữ đặc sắc đó đã nâng tầm bài hát lên những bậc thăng hoa hiếm thấy, rất thi vị và khác biệt.

Ước mong nhiều đời không bấy nhiêu
Vì mơ ước trắng như mây chiều
Tủi duyên người năm năm tháng tháng
Mong chờ ánh xuân sang, ngờ đâu đêm cứ đi


Click để nghe Anh Khoa hát Phiên Gác Đêm Xuân trước 1975

Đời người có biết bao nhiều ước mong, mà mơ ước thì lại trắng như mây chiều, mong manh như là sương khói. Năm tháng nối tiếp qua đi, lòng mãi mong chờ một ngày có ánh xuân gieo xuống chan hòa khắp chốn, nhưng bóng đêm của ly loạn thì vẫn bao trùm quê hương trong bao nhiêu năm trường.

Chốn biên thùy này xuân tới chi?
Tình lính chiến khác chi bao người
Nếu xuân về tang thương khắp lối
Thương này khó cho vơi, thì đừng đến xuân ơi

Người lính ở chốn biên thùy, 4 mùa Xuân Hạ Thu Đông không khác nhau là mấy, lúc nào cũng vẫn là bùn mềm in gót hành quân, khác chăng chỉ là mùa hoa rơi và mùa lá rụng, nên Xuân đến rồi đi chỉ là cho thêm phí hoài tuổi xuân mà thôi.


Click để nghe Hà Thanh hát Phiên Gác Đêm Xuân trước 1975

Mùa xuân đến có muôn người chờ đón với bao niềm tin yêu và hy vọng, nhưng mà nếu mùa xuân này vẫn còn tang thương khắp chốn, khó cho vơi được nỗi lòng này, thì xuân ơi hãy đừng đến, mà hãy chỉ đến khi quê hương được thanh bình. Lời cầu xin đó thật buồn và đau xót, mà sau này nhiều nhạc sĩ đã nhắc lại trong các bài hát xuân khác, đó là:

Đợi hai ba năm nữa,
quê mình thôi khói lửa
Mời xuân đến với tôi,
Giờ này còn nổi trôi
Riêng tôi xin từ chối… (Tôi Chưa Có Mùa Xuân – Châu Kỳ)

và:

Xuân ơi xuân nếu chẳng vui gì
Hãy đừng, đừng tìm đến chi… (Thư Xuân Trên Rừng Cao – Trịnh Lâm Ngân)

Mùa xuân là mùa của tin yêu và hy vọng, của sum họp gia đình. Nhưng bao xuân rồi vẫn còn ngăn cách, tang thương còn trên khắp lối, thì người chinh nhân đành để lòng cố quên đi mùa xuân ở nơi chốn biên thùy.


Click để nghe Khánh Ly hát Phiên Gác Đêm Xuân sau 1975

Bài: Đông Kha
Bản quyền bài viết của nhacxua.vn

Tags: nguyễn văn đông
ShareTweetPin

Xem bài khác

Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa của bài hát Chiều Mưa Biên Giới (Nguyễn Văn Đông) – “Chiều mưa biên giới anh đi về đâu?”
Cảm xúc âm nhạc

Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa của bài hát Chiều Mưa Biên Giới (Nguyễn Văn Đông) – “Chiều mưa biên giới anh đi về đâu?”

Có thể xem bài hát Chiều Mưa Biên Giới là ca khúc nổi tiếng và được yêu thích nhất trong...

by admin
February 26, 2021
Cuộc đời và sự nghiệp của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông (1932-2018) – Nhạc sĩ tiên phong của dòng nhạc vàng
Bàn Tròn Âm Nhạc

Cuộc đời và sự nghiệp của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông (1932-2018) – Nhạc sĩ tiên phong của dòng nhạc vàng

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông nguyên là một đại tá quân đội trước năm 1975, tuy nhiên ông được biết...

by admin
February 25, 2021
Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa của ca khúc Nhớ Một Chiều Xuân (Nguyễn Văn Đông) – “Người yêu dấu bên bờ thành Vienne”
Cảm xúc âm nhạc

Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa của ca khúc Nhớ Một Chiều Xuân (Nguyễn Văn Đông) – “Người yêu dấu bên bờ thành Vienne”

Nguyễn Văn Đông là một trong những nhạc sĩ nổi tiếng nhất của dòng nhạc vàng. Với cương vị là...

by admin
January 22, 2021
Ca từ trong nhạc xưa: “Chiều Mưa Biên Giới” là biên giới nào?
Ca từ trong nhạc xưa

Ca từ trong nhạc xưa: “Chiều Mưa Biên Giới” là biên giới nào?

Chiều Mưa Biên Giới là bài hát được biết đến nhiều nhất trong các sáng tác để đời của nhạc...

by Đông Kha
December 3, 2018
Điển cố và thơ cổ trong nhạc Nguyễn Văn Đông
Bàn Tròn Âm Nhạc

Điển cố và thơ cổ trong nhạc Nguyễn Văn Đông

Các nhạc sĩ miền Nam trước 1975 thường đặt lời nhạc rất nên thơ, dù bình dị nhưng sang trọng....

by Đông Kha
October 12, 2018
Bàn Tròn Âm Nhạc

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông và những bài nhạc vàng đại chúng ký bút hiệu Phượng Linh

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông có thể xem là một trong những người đầu tiên sáng tác nhạc vàng, với...

by Đông Kha
March 24, 2018
Next Post
Tình bằng hữu thời xưa qua bài hát “Gác Nhỏ Đêm Xuân” của nhạc sĩ Lê Dinh & Minh Kỳ

Tình bằng hữu thời xưa qua bài hát "Gác Nhỏ Đêm Xuân" của nhạc sĩ Lê Dinh & Minh Kỳ

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

NHẠC XƯA 360°

Cuộc đời và sự nghiệp của ca sĩ Elvis Phương – Hơn 50 năm ca hát

Cảm nhận về ca khúc Nương Chiều (nhạc sĩ Phạm Duy) – “cô nàng về để suối tương tư…”

Nỗi lòng của “anh hàng xóm” trong 2 ca khúc nổi tiếng Cô Hàng Xóm và Yêu Một Mình

Phân tích ý nghĩa trường ca Hòn Vọng Phu (Lê Thương) – Phần 2: Ai Xuôi Vạn Lý – Sự tích của núi sông

Nghe lại giọng hát của nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng và những ca khúc “Tình Ca Dọc Đường”

Như Mai – Tiếng hát rực rỡ buổi sáng đầu xuân

TIỂU SỬ BÀI HÁT

Hoàn cảnh sáng tác ca khúc Kể Chuyện Trong Đêm của nhạc sĩ Hoàng Trang: “Một đêm biết chuyện chúng mình yêu nhau…”

Gửi gió cho mây ngàn bay…

Hoàn cảnh sáng tác ca khúc “Tà Áo Xanh” và huyền thoại về một mối tình của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn

Hoàn cảnh sáng tác “Học Sinh Hành Khúc” của nhạc sĩ Lê Thương: Học sinh là người tổ quốc mong cho mai sau…

Hoàn cảnh sáng tác ca khúc “Người Yêu Cô Đơn” qua lời kể của tác giả: Khi tình yêu không xây trên bạc vàng…

Hoàn cảnh sáng tác ca khúc Cô Hàng Cà Phê (nhạc sĩ Canh Thân) – “Anh đi sắp đến thiên đàng, vừa lúc cô hàng biết yêu…”

CA TỪ TRONG NHẠC XƯA

Ca khúc “Hoa Sứ Nhà Nàng” của nhạc sĩ Hoàng Phương – Ca khúc nhạc vàng bị hát sai lời nhiều nhất

Ca từ trong nhạc xưa: Bàn tay thon ngón nhỏ, đan tay ‘rắn’ sông hồ

Hoàn cảnh sáng tác bài Linh Hồn Tượng Đá: Trên dốc đá tôi tình cờ quen nàng

Giải thích những ca từ khó hiểu và “bí hiểm” trong các bài nhạc Trịnh Công Sơn

Ca từ trong nhạc xưa: “Chiều Mưa Biên Giới” là biên giới nào?

Nhạc sĩ Anh Việt Thu và “Tám Điệp Khúc” – Trời làm cho mưa bay giăng giăng…

Tags

anh bằng anh việt thu châu kỳ chế linh duy khánh giao tiên hoài linh hoàng nguyên hoàng oanh hoàng thi thơ hoàng trang hoàng trọng huỳnh anh khánh ly lam phương lê dinh lê thương lê uyên phương lệ thu minh kỳ mạnh phát nguyễn tất nhiên nguyễn văn đông ngân giang ngô thụy miên ngọc lan như quỳnh phạm duy phạm đình chương saigon collection song ngọc thanh sơn thanh thúy thái thanh tiểu sử ca sĩ tiểu sử nhạc sĩ trúc phương trường sa trầm tử thiêng trần thiện thanh trịnh công sơn từ công phụng văn cao vũ thành an y vân
Liên hệ Ban Biên Tập

bbt@nhacxua.vn

DMCA.com Protection Status

No Result
View All Result
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát

© 2020 NhacXua.VN - Nhạc Xưa Thời Báo.