Về nguyên bản, điệu tango không dành cho những bài hát buồn, mà đó là một giai điệu rộn vui, yêu đời, thường để cùng hòa điệu theo những bước nhảy đẹp, quyến rũ và gợi cảm. Tuy nhiên trong nhạc Việt, đa số những bài tango nổi tiếng nhất đều có một nỗi buồn da diết, có thể dễ dàng nhắc đến những bài như Tango Dĩ Vãng của nhạc sĩ Anh Bằng, Thương Đời Hoa của Lê Dinh, Ai Đi Ngoài Sương Gió của Nguyễn Hữu Thiết, và một bài rất hay của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, nhưng không có nhiều người hát, đó là Xe Hoa Một Chiếc, một ca khúc diễn tả nỗi lòng tan nát của một người trong giờ phút đưa tiễn người yêu lên xe hoa:
Năm ấy khi thu qua thềm
Khi gió lạnh lùng ru êm
Khi lá thu rơi bên hiên
Gieo từng giấc mơ triền miên
Trong nắng thu xưa hơi buồn.
Tôi với một người phân ly
Tôi tiễn em tôi ra đi
Trên đường pháo tươi nhuộm hồng.
Bài hát này được nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ sáng tác vào khoảng cuối thập niên 1950, được ông ký với 2 tên là Hoàng Thi Thơ và Tôn Nữ Trà Mi, và ở thời điểm đó, không nhiều người biết rằng Tôn Nữ Trà Mi là một bút danh khác của Hoàng Thi Thơ. Có một số bài hát nổi tiếng khác được nhạc sĩ ký với bút hiệu Tôn Nữ Trà Mi (hoặc Tôn Nữ Trà My) nữa là Xây Nhà Bên Suối, Túp Lều Lý Tưởng, Hỏi Người Còn Nhớ Đến Ta…
Mở đầu bài hát Xe Hoa Một Chiếc là khung cảnh có một người trai đứng lặng lẽ bên đường đầy xác pháo để tiễn người yêu lên xe hoa. Nói là đưa tiễn, nhưng thực ra chàng chỉ biết đứng lặng yên dưới làn gió thu lạnh lùng cuốn bay từng cánh lá, nghe lòng nát tan…
Đôi khóe mắt em tươi cười,
Duyên dáng màu hồng lên môi
Nhưng chắc chi em tôi vui
Khi thầm thấy ai lệ rơi.
Em bước lên xe đi rồi.
Nhưng có một người trông theo
Nghe thấy trong tim chơi vơi
Như nhìn cánh chim phương trời
Cô dâu rạng rỡ tươi cười trong tà áo cưới và bước lên xe hoa để rời xa tuổi xuân xanh, bỏ lại phía một người chỉ biết lặng thầm đứng với nỗi lòng chơi vơi, vô vọng, nhìn theo cánh chim bay về nơi ngút ngàn. Biết rằng nàng sẽ không vui khi nhìn thấy hình ảnh đó, nên chàng trai chỉ đứng khuất xa trông theo, để không làm người phải bận lòng.
Nhớ mùa thu ấy là bài thơ hững hờ
Đến mùa thu nay thành bài ca muôn đời
Người yêu lên xe hoa vào một mùa thu năm xưa, khi đó chàng trai đã nghĩ là chuyện tình như một bài thơ hững hờ, tưởng rằng lòng rồi sẽ nguôi ngoai, hoặc ít nhất là hy vọng rằng sẽ chóng lãng quên. Nhưng đến mùa thu nay rồi thì mới biết rằng chuyện yêu xưa đã thành bài ca muôn đời, thời gian đã minh chứng rằng lòng này vẫn chưa thể nào quên được tình cũ.
Không biết em tôi bây giờ.
Có thấy cuộc đời bơ vơ
Không biết khi nghe thu rơi
Tâm hồn nhớ chăng ngày thơ
Nhưng có nơi đây một người
Năm tháng mộng lòng chưa vơi
Ghi mấy cung tơ vô duyên
Mong gì tới nơi xa vời…
Không biết là giờ đây, những giọt thu mưa có gợi nhớ cho người con gái ở chốn xa có chút nào về những kỷ niệm êm đềm ngày xưa? Ở nơi này có một người mộng lòng vẫn chưa thể nào vơi, chỉ biết ghi lại vài dòng cung tơ để cho lòng nguôi ngoai phần nào nỗi nhớ, không mong gì gửi được đến người.
Lúc sinh thời, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ từng nói rằng hầu như tất cả bài hát mà ông sáng tác đều không phải là hư cấu, mà đều dựa vào hoàn cảnh thực, đó có thể là câu chuyện của chính ông, hoặc ông đã chứng kiến để trở thành cảm hứng viết nhạc.
Đối với bài Xe Hoa Một Chiếc, thì đó là câu chuyện lòng của chính nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Đó là năm 1955, lúc 26 tuổi và còn độc thân, ông đã đưa tiễn một người yêu đi lấy chồng, để rồi vài năm sau đó, vào một lần lời lòng bỗng khơi lên niềm nhớ về chuyện cũ, nhạc sĩ đã sáng tác Xe Hoa Một Chiếc (tên khác là Đàn Lòng Trăm Cung) và ký bút hiệu là Tôn Nữ Trà Mi, rồi sau đó khi sáng tác ca khúc nổi tiếng Tà Áo Cưới, ông cũng nhắc về một mùa thu buồn, với lời ca thật diễm tuyệt:
“tôi đi trong nắng thu màu nhớ
ngơ ngẩn vì tiếng gió thu buồn
tôi đi trong lá thu vàng úa
cứ ngỡ là muôn lá tình thư”
Có một lần, khi được hỏi Tôn Nữ Trà Mi là ai, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ tiết lộ đó là tên của một nữ sinh Đồng Khánh mà ông đã từng yêu, nhưng chuyện không thành. Nhạc sĩ không nói rằng đó có phải là nhân vật trong bài hát Xe Hoa Một Chiếc hay Tà Áo Cưới hay không, nhưng có thể thấy mối tình với cố gái đó đã mang lại cho ông thật nhiều niềm lưu luyến để có thể sáng tác thành những bài hát hay, đẹp, và buồn đến như vậy.
Không nổi tiếng bằng Tà Áo Cưới, ca khúc Xe Hoa Một Chiếc không có quá nhiều người hát, ngoại trừ các ca sĩ Lưu Hồng, Nguyễn Hưng, Thiên Trang, Kiều Nga, Sơn Ca, Như Mai… nhưng vẫn không thể nào vượt qua được bản thu âm đã có trên nửa thế kỷ của ca sĩ Mỹ Thể. Mời các bạn nghe lại sau đây:
Click để nghe Mỹ Thể hát Xe Hoa Một Chiếc trước 1975
Ngoài ra, ca sĩ Lưu Hồng – một trong những người hát tango hay nhất của nhạc Việt, cũng diễn tả xuất sắc ca khúc này:
Click để nghe Lưu Hồng hát Xe Hoa Một Chiếc
Bài: Đông Kha
Bản quyền bài viết của nhacxua.vn
