Đời sống âm nhạc miền Nam trước năm 1975 rất nhộn nhịp và phong phú với hàng trăm nhạc sĩ và ca sĩ nổi tiếng, trong đó có nhiều nhạc sĩ không chỉ dùng một tên mà lấy nhiều bút danh khác nhau để đứng tên trên nhiều bài hát.
Lý giải cho vấn đề này, có người cho biết lý do là trước năm 1975, các nhạc sĩ thường viết nhạc độc quyền cho 1 hãng đĩa như Sơn Ca, Asia Sóng Nhạc hay hãng dĩa Việt Nam… Để “lách luật”, một số nhạc sĩ đã dùng các bút danh khác để có thể sáng tác bài hát cho một hãng đĩa khác.
Một lý do khác là thời trước 75, bài hát được phổ biến rộng rãi nhanh nhất là khi được phát trên đài phát thanh Sài Gòn cho cả nước nghe. Tuy nhiên đài phát thanh có thông lệ là không phát bài hát của một nhạc sĩ nhiều lần trong ngày, mà phải chia đều cho các tác giả khác nhằm tạo sự công bằng, và một nhạc sĩ chỉ được phát tối đa khoảng 2 bài hát mỗi ngày trên đài. Vì vậy, cũng là một hình thức “lách luật”, các nhạc sĩ đã sáng tác với nhiều bút danh khác nhau để được có nhiều bát hát được phát trên đài.
Một lý do khác được nhạc sĩ Lê Dinh tiết lộ, đó là ông cùng với nhạc sĩ Minh Kỳ, Anh Bằng (nhóm Lê Minh Bằng) sáng tác thử nghiệm một vài loại nhạc khác nhau với nhiều bút danh, để lỡ bài hát có thất bại thì không ảnh hưởng đến danh tiếng sẵn có của 3 người. Thực tế là điều đó không xảy ra, những bài hát ký tên rất đặc biệt của nhóm Lê Minh Bằng là Giang Minh Sơn, Mạc Phong Linh Mai Thiết Lĩnh, Mai Bích Dung… đều rất ăn khách và được yêu thích đến tận ngày nay.
Một số trường hợp nhạc sĩ sử dụng nhiều bút danh:
Nhạc sĩ Vinh Sử: Cô Phượng, Hàn Ni, Diễm Nhi, Bồng Nga Nữ, Linh Ngân, Chế Huyền Trân…
Nhạc sĩ Giao Tiên: Dương Trung, Hoàng Hoa, Thảo Trang, Diễm Đào, Rạng Đông, Ngân Trang, Thu Anh, Kim Khánh, Xuân Hoà, Xuân Hậu, Hương Xuân,…
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông: Phượng Linh, Vì Dân, Đông Phương Tử
Nhạc sĩ Song Ngọc: Hàn Sinh, Nguyên Hà, Hoàng Ngọc Anh, Anh Tuyến
Nhạc sĩ Đài Phương Trang: Thanh Viên, Phạm Vũ Anh Tứ, Phạm Tứ, Quang Tứ
Nhạc sĩ Trần Thiện Thanh: Anh Chương, Trần Thiện Thanh Toàn, Thanh Trân Trần Thị
Nhạc sĩ Hoài Linh: Nguyên Lễ, Hà Vị Dương, Lục Bình Lê
Nhạc sĩ Khánh Băng: Anh Minh, Nhật Hà, Thủy Thanh Lam
Nhạc sĩ Tuấn Khanh: Thương Hoài Thương, Trần Kim Phú, Hoàng Mộng Ngân
Nhạc sĩ Lê Mộng Bảo: Hoa Linh Bảo, Anh Bảo, Tùng Vân – Tuyết Sơn
Nhạc sĩ Hoàng Trang: Triết Giang, Trần Nguyên Thụy, Thiên Tường, Hồng Đạt
Nhạc sĩ Tuấn Hải: Lê Kim Khánh, Song Kim
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Để: Diên An, Phương Kim
Nhạc sĩ Mạnh Phát: Thúc Đăng, Tiến Đạt
Nhạc sĩ Văn Giảng: Thông Đạt, Nguyên Thông
Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ: Tôn Nữ Trà Mi, Bích Khê, Triệu Phong, Tôn Nữ Diễm Hồng
Nhạc sĩ Hoài An: Trang Dũng Phương
Nhạc sĩ Châu Kỳ: Anh Châu
Nhạc sĩ Thanh Sơn: Sơn Thảo
Nhạc sĩ Nhật Ngân: Ngân Khánh
Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân: Nhã Uyên
-
2 nhạc sĩ Nhật Ngân và Mặc Thế Nhân có sáng tác chung, lấy bút danh Phan Trần
Nhạc sĩ Ngọc Sơn: Lệ Uyên – Tú Nguyệt
Nhạc sĩ Bảo Thu: Trần Anh Mai
Nhạc sĩ Ngân Giang: Thượng Ngàn, Nguyễn Vỹ
Nhạc sĩ Trần Quý: Hồng Vân, Dạ Lan Thanh
Nhạc sĩ Trương Hoàng Xuân: Thy Linh
Nhạc sĩ Hà Phương: Du Uyên
Nhạc sĩ Anh Việt Thu: Thương Hồ
Nhạc sĩ Tú Nhi (Chế Linh): Lưu Trần Lê
Nhóm nhạc sĩ Lê Minh Bằng: Vũ Chương, Mạc Phong Linh, Mai Thiết Lĩnh, Mai Bích Dung, Dạ Ly Vũ, Dạ Cầm, Giang Minh Sơn, Hoàng Minh, Tây Phố, Trúc Ly, Tôn Nữ Thụy Khương, Phương Trà, Huy Cường, Mặc Vũ, Ngọc Văn, Hoàng Minh, Thương Linh…
Có nhiều nhạc sĩ thường chỉ dùng một tên duy nhất để sáng tác, tiêu biểu nhất là Lam Phương, Trúc Phương, Duy Khánh, Trầm Tử Thiêng… và các nhạc sĩ tình ca như Lê Uyên Phương, Phạm Duy, Vũ Thành An, Ngô Thụy Miên, Từ Công Phụng, Trịnh Công Sơn…
Ngoài ra, các nhạc sĩ đã sáng tác từ thập niên 1940-1950 trở về trước, hầu như chỉ sáng tác với 1 bút danh duy nhất.
Đông Kha (nhacxua.vn)
