ADVERTISEMENT
Nhạc Xưa
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát
No Result
View All Result
Nhạc Xưa
No Result
View All Result
Home Bài viết Bàn Tròn Âm Nhạc

Tính “ước lệ” trong âm nhạc

2019/11/24
in Bàn Tròn Âm Nhạc
Tính “ước lệ” trong âm nhạc

Một lần tình cờ, tôi đọc được một câu bình luận về nhạc Ngô Thụy Miên như sau:

Cả đời tui chưa bao giờ nghe con nai nó hát khúc yêu đương như ông Ngô Thụy Miên diễn tả. Nghe hoài không hiểu nỗi câu “Vừa đôi tay ước muốn tù đày”.

Có một điều chắc chắn, đó là người viết câu này chỉ thích nghe nhạc vàng với những ca từ dễ hiểu, không trừu tượng, và không thích hợp với những ca khúc trữ tình với lời nhạc bay bướm và mang tính ước lệ cao.

Mỗi loại nhạc đều có những đặc tính riêng, và được dành cho những đối tượng khán giả khác nhau, hoặc những cảm xúc khác nhau. Loại nhạc vàng mà người ta thường gọi là nhạc bình dân đại chúng, chủ yếu là giai điệu bolero, rhumba…, với những người khai phá đầu tiên là ca sĩ Chế Linh, Duy Khánh… có ca từ dễ hiểu, dễ đi vào lòng người, dành cho đại đa số người nghe nhạc ở miền Nam trước đây. Tại miền Nam trước năm 1975, tầng lớp sinh viên, trí thức thường yêu thích các bài hát của Ngô Thụy Miên, Từ Công Phụng, Lê Uyên Phương…, là dòng nhạc có tính ước lệ cao trong ca từ.

Ca sĩ Chế Linh, trong một lần nói chuyện, cho biết rằng thậm chí ông đã đặt hàng các nhạc sĩ viết riêng các ca khúc mang tính bình dân, dễ hiểu… để cho Chế Linh hát, vì những ca khúc này phù hợp với giọng hát của ông, và cũng phù hợp với tâm trạng của đại chúng nghe nhạc. Đối với tầng lớp khán giả này, nhu cầu của họ là nghe các bài hát thủ thỉ tâm sự, dễ nghe dễ hiểu, không bóng gió sâu xa.

Tóm lại, mỗi dòng nhạc phù hợp với một ngữ cảnh, một tâm trạng nhất định đối với người nghe. Có thể là có nhiều người chỉ nghe nhạc kiểu Tuấn Ngọc, Sĩ Phú… hát mà không nghe được nhạc của Duy Khánh, và ngược lại. Tuy nhiên cũng không thiếu những người nghe được cả hai. Điển hình là tôi, có thể hâm mộ những tình khúc mượt mà của Ngô Thụy Miên, đồng thời cũng thích những giai điệu dễ đi vào lòng người của Trúc Phương, Anh Bằng…

Xin trở lại với phần đầu của bài viết này. Một vị khán giả nói rằng ông chưa bao giờ nghe con nai hát khúc yêu đương như nhạc sĩ Ngô Thụy Miên diễn tả, là bởi vì ông không thích loại nhạc này nên có thể là đã cố tình không hiểu rằng dòng nhạc tình ca mang tính ước lệ cao. Đằng sau những câu hát đó, khán giả sẽ tự tưởng tượng, cảm thụ những ca từ này theo cách riêng của mình. Không phải là con nai có thể hát được thật sự thì nhạc sĩ mới được phép viết “nai vàng hát khúc yêu đương”, cũng như không phải là da của Thúy Vân phải trắng hơn tuyết thật sự thì đại thi hào Nguyễn Du mới được phép viết “mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”. Đó là nghệ thuật ước lệ rất phổ biến trong văn chương.

Xem bài khác

Chuyện đời thực của Khánh Ly và Trịnh Công Sơn, từ sân trường Văn Khoa trở thành cặp đôi huyền thoại

Sự hiện diện của danh ca Thanh Thúy trong nhạc Trịnh: Ướt Mi, Thương Một Người

Nghệ thuật ước lệ này không chỉ có trong dòng nhạc trữ tình như đã nói ở trên, mà có ở trong rất nhiều bài nhạc vàng đại chúng. Trong ca khúc Buồn Trong Kỷ Niệm, nhạc sĩ Trúc Phương đã viết: “Nụ cười ngày xưa chết trên bờ môi héo mòn tuổi đời”, như là sự ẩn dụ về một cuộc tình đã héo hắt và thiếu vắng nụ cười. Tương tự như một câu hát khác của nhạc sĩ Lê Dinh: “tiếc thay rằng thời gian không ngủ trên môi…” (Nếu Anh Đừng Hẹn), ẩn dụ về sự tiếc nuối với một thời yêu dấu đã xa.

Một ví dụ khác là bài Tám Điệp Khúc của nhạc sĩ Anh Việt Thu là một chuỗi rất nhiều câu hát mang tính ước lệ, tượng trưng:

Bàn tay đón gió muôn phương.
Bàn tay đan gối mộng.
Đưa tiễn anh đi vào đời

…

Trùng dương sóng nước bao la.
Trùng dương vang tiếng gọi.
Ôi sóng thiêng em về Trời.

Nếu như ở đoạn đầu là “đưa tiễn anh đi vào đời” thì ở đoạn sau là “sóng thiêng em về trời”. Có thể là trong một ngày người trai chưa kịp về thì người con gái đã không còn. Ca khúc không nói rõ vì sao người con gái bị chế t, nhưng thực ra cũng không cần lý do cụ thể, vì trong binh lửa, sinh mệnh mong manh như lá cỏ, người ta có hàng trăm ngàn lý do để chết và xa nhau.

Âm nhạc cũng là văn chương, và ước lệ là một thủ pháp được sử dụng phổ biến trong loại hình nghệ thuật này. Khi sử dụng tính ước lệ trong ca từ, bài hát sẽ có tầng lớp ý nghĩa phong phú hơn bình thường, chuyên chở được nhiều hơn tâm sự của người sáng tác ra ca khúc. Chỉ với một số câu hát giới hạn trong một ca khúc, thông qua thủ pháp ẩn dụ, ước lệ, người nghe có thể hình dung ra được một câu chuyện có thể rất dài mà người sáng tác muốn nói tới.

Vika (nhacxua.vn)

Share1127TweetPin

Xem bài khác

Chuyện đời thực của Khánh Ly và Trịnh Công Sơn, từ sân trường Văn Khoa trở thành cặp đôi huyền thoại
Bàn Tròn Âm Nhạc

Chuyện đời thực của Khánh Ly và Trịnh Công Sơn, từ sân trường Văn Khoa trở thành cặp đôi huyền thoại

Hơn 60 năm đã trôi qua kể từ ngày những bản Trịnh ca đầu tiên ra mắt công chúng, chưa...

by admin
June 25, 2022
Sự hiện diện của danh ca Thanh Thúy trong nhạc Trịnh: Ướt Mi, Thương Một Người
Bàn Tròn Âm Nhạc

Sự hiện diện của danh ca Thanh Thúy trong nhạc Trịnh: Ướt Mi, Thương Một Người

Nữ danh ca Thanh Thúy là một trong những ca sĩ nổi tiếng của dòng nhạc vàng, hát nhạc vàng...

by admin
June 22, 2022
Đôi nét về ca sĩ – nghệ sĩ Tài Lương trước 1975
Bàn Tròn Âm Nhạc

Đôi nét về ca sĩ – nghệ sĩ Tài Lương trước 1975

Nghệ sĩ Tài Lương tên thật là Huỳnh Thị Tài Lương, sinh tại Sài Gòn, là chị ruột của nghệ...

by admin
June 21, 2022
Vĩnh biệt nghệ sĩ Tòng Sơn – Quái kiệt một thời
Bàn Tròn Âm Nhạc

Vĩnh biệt nghệ sĩ Tòng Sơn – Quái kiệt một thời

Tin từ gia đình cho biết, nghệ sĩ Harmonica Tòng Sơn vừa qua đời chiều ngày 12/6/2022 tại nhà riêng,...

by admin
June 12, 2022
Bàn về việc sáng tác ca khúc xưa: “Giữ mãi tâm hồn luôn tươi xanh”
Bàn Tròn Âm Nhạc

Bàn về việc sáng tác ca khúc xưa: “Giữ mãi tâm hồn luôn tươi xanh”

Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ viết "Giáo Đường Im Bóng" vào lúc 17 tuổi. Nhạc sĩ Đặng Thế Phong viết...

by admin
June 12, 2022
Tiểu sử nhạc sĩ Đức Huy – “Người tình trăm năm” của âm nhạc
Bàn Tròn Âm Nhạc

Tiểu sử nhạc sĩ Đức Huy – “Người tình trăm năm” của âm nhạc

Nhạc sĩ Đức Huy là một trong những ca sĩ nhạc trẻ tiêu biểu của làng nhạc trẻ Sài Gòn...

by admin
June 9, 2022
Next Post
Cuộc đời và sự nghiệp “Nữ hoàng sân khấu” Thanh Nga – Một đời tài hoa và bạc mệnh

Cuộc đời và sự nghiệp "Nữ hoàng sân khấu" Thanh Nga - Một đời tài hoa và bạc mệnh

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

NHẠC XƯA 360°

Tiểu sử ca sĩ Nhật Hạ – Người đẹp không tuổi của làng nhạc hải ngoại vào thập niên 1980-1990

Bài hát Còn Thương Rau Đắng… “coi cỏi đốt đồng…” hay “coi khói đốt đồng…”, “ba vá miếng dừa…” hay “ba vá miểng vùa…”

Đôi nét về cuộc đời nhạc sĩ Trần Quang Lộc (1949-2020) – Tác giả Về Đây Nghe Em, Cho Tôi Lại Từ Đầu…

Ca từ trong nhạc xưa: “Trốn phong ba, em làm dâu nhà người”

Lê Uyên Phương – Những bài hát mang dự cảm về tình yêu chia cách đã trở thành sự thật sau 20 năm

Chuyện tình nhạc sĩ Văn Cao – “Người tình duy nhất” trong đời của nhạc sĩ tài hoa

TIỂU SỬ BÀI HÁT

Hoàn cảnh sáng tác ca khúc “Tuổi Biết Buồn” (Phạm Duy – Ngọc Chánh) – Buồn đã biết rồi từ thuở biết thương yêu…

Gợi giấc mơ xưa

Hoàn cảnh sáng tác “Quê Nghèo” của nhạc sĩ Phạm Duy – Thương quê nghèo Bình Trị Thiên

Hoàn cảnh sáng tác “Bà Mẹ Gio Linh” (nhạc sĩ Phạm Duy) – Bài hát xúc động nhất về người mẹ thời binh lửa

Cuộc đời nhạc sĩ Hải Linh và hoàn cảnh sáng tác ca khúc Giáng Sinh “Hang Bêlem”

Hoa trắng thôi cài trên áo tím

CA TỪ TRONG NHẠC XƯA

Ca từ trong nhạc xưa: Bàn tay thon ngón nhỏ, đan tay ‘rắn’ sông hồ

Ca từ trong nhạc xưa: “Trốn phong ba, em làm dâu nhà người”

Ca từ trong nhạc xưa: “Chiều Mưa Biên Giới” là biên giới nào?

Ca từ trong nhạc xưa: Cỏ ưu tư muộn phiền lên xám môi…

Nhạc sĩ Anh Việt Thu và “Tám Điệp Khúc” – Trời làm cho mưa bay giăng giăng…

Ca khúc “Hoa Sứ Nhà Nàng” của nhạc sĩ Hoàng Phương – Ca khúc nhạc vàng bị hát sai lời nhiều nhất

Tags

anh bằng anh việt thu châu kỳ chế linh duy khánh giao tiên hoài linh hoàng nguyên hoàng oanh hoàng thi thơ hoàng trang huỳnh anh khánh ly lam phương lê dinh lê minh bằng lê thương lê uyên phương lệ thu minh kỳ mạnh phát nguyễn tất nhiên nguyễn văn đông ngô thụy miên ngọc lan như quỳnh nhạc tiền chiến phạm duy phạm đình chương saigon collection song ngọc thanh sơn thanh thúy thái thanh tiểu sử ca sĩ tiểu sử nhạc sĩ trúc phương trường sa trầm tử thiêng trần thiện thanh trịnh công sơn từ công phụng văn cao vũ thành an y vân
Liên hệ Ban Biên Tập

bbt@nhacxua.vn

DMCA.com Protection Status

No Result
View All Result
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát

© 2020 NhacXua.VN - Nhạc Xưa Thời Báo.