Nhạc sĩ Đinh Miên Vũ và những tranh cãi về tác giả thật sự của bài hát “Sương Trắng Miền Quê Ngoại”

Nhạc sĩ Đinh Miên Vũ, tên thật là Đinh Miên – là một người con của xứ Huế. Ông sinh năm 1942 và qua đời ngày 28/7/2010 ở Hoa Kỳ.

Nhắc đến Đinh Miên Vũ, người ta nhớ đến ca khúc bất tử Sương Trắng Miền Quê Ngoại, và sau này còn có thêm bài hát Hai Quê, được Quang Lê hát lần đầu trên Paris By Night năm 2007. Tuy nhiên tác giả thật sự của bài hát Sương Trắng Miền Quê Ngoại đến nay vẫn còn tranh cãi, và có sự tranh chấp tương tự trường hợp bài hát Tôi Đưa Em Sang Sông.

Trước năm 1975, ca sĩ Duy Khánh là người duy nhất trình bày bài Sương Trắng Miền Quê Ngoại. Sau 1975, Duy Khánh có hát lại bài hát này trong băng nhạc Trường Sơn Duy Khánh hải ngoại tại Hoa Kỳ. Ca – nhạc sĩ Duy Khánh cũng đã mua bản quyền xuất bản của bài hát này từ tác giả Đinh Miên Vũ để phát hành nhạc bướm (tờ nhạc) vào năm 1970 thông qua nhà xuất bản 1001 Bài Ca Hay của chính ca nhạc sĩ Duy Khánh.

Ngoài ra, trước năm 1975, Sương Trắng Miền Quê Ngoại là bài hát duy nhất được ký với tên Đinh Miên Vũ. Thời gian sau đó không ai biết tung tích gì về người nhạc sĩ này nữa.

Lội bùn dơ băng lau lách xuyên đêm
Sương trắng rơi vai tôi ướt lạnh mềm
Chim muông buồn rủ nhau bay về đâu
Ngẩn ngơ lũ vượn gọi nhau

Nào những khi ôm thép súng tê tay
Đăm mắt theo bao hư ảo thở dài
Nơi chốn xa buồn thương mẹ quẳng gánh
Em còn khêu sáng ánh đèn từ sương mai

Mẹ biết bây giờ con ngồi hố nhỏ, gió hẹn mưa thề
Một khi con về quê ngoại xưa, để mẹ nhắn lời thăm
Đường làng cũ năm nào, khi con còn bé nhỏ theo mẹ đến trường
Giờ đây con đường xưa còn đó
Tóc liễu vờn gió ru buồn…

Bận hành quân nên chắc khó thăm nhau
Nhưng có nhau như hơi thở vào đời
Tóc em còn có thơm hương cỏ may
Để anh nói chuyện ngày mai

Bạn bè anh theo lớp tuổi ra đi
Dăm đứa thân nghe tin chẳng trở về
Xin có em nguyện cầu cho đời anh
Đá mềm chân cứng để mẹ còn tương lai…

Bài hát Sương Trắng Miến Quê Ngoại đã làm rúng động nền âm nhạc bấy giờ vì giai điệu tuyệt vời và lời nhạc tha thiết, nói về lòng thương nhớ của một người lính về quê ngoại. Đến năm 2003, Sương Trắng Miền Quê Ngoại một lần nữa làm rúng động nền âm nhạc hải ngoại, gây chao đảo giới nghe nhạc vàng trẻ tuổi – những người vì nhiều lý do mà không biết đến bản thu âm của Duy Khánh – khi họ nghe được Sương Trắng Miền Quê Ngoại qua tiếng hát Quang Lê trên Paris By Night. Bài hát trở thành một hiện tượng, và góp công lớn đưa tên tuổi Quang Lê trở thành giọng ca trẻ được yêu thích nhất thời đó, cho đến nhiều năm sau này.

Quang Lê xuất hiện lần đầu trên sân khấu Paris By Night 66 (2002) với Thư Xuân Trên Rừng Cao, tạo được ấn tượng với hình dáng thư sinh, nhưng đến Paris By Night 69 (2003) anh mới thật sự bước lên hàng ngôi sao hải ngoại với ca khúc Sương Trắng Miền Quê Ngoại. Bài hát này cùng với Kẻ Ở Miền Xa, Cô Hàng Xóm, Xin Gọi Nhau Là Cố Nhân, 7000 Đêm Góp Lại... trở thành những bệ phóng làm nên tên tuổi Quang Lê.

Một điểm kỳ lạ là tác giả của bài hát Sương Trắng Miền Quê Ngoại lại là một người hầu như không ai biết đến.

Câu chuyện bí ẩn về nhạc sĩ mang tên Đinh Miên Vũ được MC Nguyễn Ngọc Ngạn kể lại trong cuốn “Kỷ Niệm Sân Khấu” của ông phát hành năm 2010 như sau:

Khi ca sĩ Quang Lê trình bày bài Sương Trắng Miền Quê Ngoại tại San Jose, một người đến gặp anh và cho biết ông ta là nhạc sĩ Đinh Miên Vũ, tên thật là Đinh Miên, đang cư ngụ ở Bắc California, và là tác giả bài “Sương Trắng Miền Quê Ngoại”. Sau đó, Đinh Miên viết bài “Hai Quê” đưa cho Quang Lê và bài hát được trình diễn trên Paris Ny Night 89 tại Hàn Quốc năm 2007.

Đến năm 2008, một người tên là Vũ Hữu Bình, cư ngụ tại Miami, Florida, viết thư cho MC Nguyễn Ngọc Ngạn cho biết ông là một trong ba người tác giả của bài hát. Hai người bạn kia của ông tên là Đinh Trụ và Miên Thành. Tên Đinh Miên Vũ là tên ghép từ họ của ba người (Đinh Trụ, Miên Thành, Vũ Hữu Bình). Ba người cùng sáng tác bài hát lúc đóng quân ở phi trường Đồng Hới, Đông Hà, Quảng Trị.

Vũ Hữu Bình chỉ muốn nhờ Thúy Nga loan báo để tìm lại hai người bạn đồng đội đó, vì sau khi cùng nhau sáng tác Sương Trắng Miền Quê Ngoại và gởi cho Duy Khánh, họ mất liên lạc. Nguyễn Ngọc Ngạn làm cầu nối để Võ Hữu Bình liên lạc với Đinh Miên để xem Đinh Miên có phải là một trong hai người Đinh Trụ và Miên Thành không.

Kết quả là Đinh Miên không phải là Đinh Trụ và Miên Thành, và cả hai người (Đinh Miên, Vũ Hữu Bình) đều khẳng định họ là tác giả của bài hát, Đinh Miên nói rằng ông là tác giả duy nhất, còn Vũ Hữu Bình nói rằng ông là là đồng tác giả với Đinh Trụ và Miên Thành.

Cả hai người, Đinh Miên và Vũ Hữu Bình, đều không nhận tiền tác quyền. Do đó, tiền bạc không phải là lý do họ nhận là tác giả. Đinh Miên Vũ cũng đã từng từng chối sự nổi tiếng khi chọn sống ẩn dật từ lúc bài hát rất được yêu thích từ đầu thập niên 1970. Tuy nhiên đến thập niên 2000, bỗng nhiên cùng lúc có 2 người lên tiếng khẳng định mình là tác giả của Sương Trắng Miền Quê Ngoại. Người duy nhất có thể biết sự thật là ca sĩ Duy Khánh, người đã mua tác quyền của bài hát lúc ở Việt Nam. Nhưng Duy Khánh đã mất năm 2003, chuyện ai là tác giả bài “Sương Trắng Miền Quê Ngoại” sẽ vĩnh viễn là một bí mật trừ phi có thêm chứng cớ mới đáng tin cậy.

Đông Kha (nhacxua.vn)

* Bài viết có tham khảo tư liệu của tác giả Cao Đắc Tuấn