Thanh Lan là nữ ca sĩ tài sắc bậc nhất trong làng văn nghệ Sài Gòn trước 1975. Cô đã nổi tiếng với nhiều thể loại nhạc khác nhau trong suốt hơn nửa thế kỷ qua, nếu như ở phía bên nam ca sĩ có Elvis Phương, thì bên ca sĩ nữ có Thanh Lan là 2 người đã thành công với tất cả các thể loại nhạc trước 1975, từ nhạc trẻ, nhạc Pháp-Mỹ, nhạc tiền chiến, nhạc dân ca, tình ca và cả nhạc vàng bolero…
Trước năm 1975, Thanh Lan cũng là một trong những ca sĩ thu âm trong băng dĩa nhiều nhất, lên đến gần 1000 bản thu. Không dễ để có thể chọn ra những bài hát tiêu biểu nhất của Thanh Lan từ số lượng bản thu lớn đến như vậy trong thời kỳ này.
Với quan điểm cá nhân của người viết, xin chọn ra 20 bài hát tiêu biểu của Thanh Lan được thu âm trước 1975, trong đó có 10 bài hát trữ tình – tiền chiến, và 10 bài nhạc vàng đại chúng sau đây.
Nhắc đến Thanh Lan là nhắc đến nhạc Pháp, thậm chí để phân biệt cô với một nữ ca sĩ Thanh Lan khác thuộc thế hệ trước, người ta thường gọi là “Thanh Lan Nhạc Pháp”. Tuy nhiên trong 20 ca khúc này, xin không đưa nhạc Pháp vào, mà để dành cho một bài viết sau.
Những Ngày Xưa Thân Ái – Phạm Thế Mỹ
Bài hát này đã gắn liền với tên tuổi của 2 nam danh ca nhạc vàng là Chế Linh và Duy Khánh. Hãy cùng thưởng thức bài hát đầy hoài niệm này qua giọng hát trong trẻo và thanh thoát của Thanh Lan vào đầu thập niên 1970:
Những ngày xưa thân ái anh gửi lại cho ai?
Gió mùa Xuân êm đưa rung hàng cau lưa thưa.
Anh cùng tôi bước nhỏ áo quần nhăn giấc ngủ
Đi tìm chim sáo nở ôi bây giờ anh còn nhớ?
Click để nghe Thanh Lan hát Những Ngày Xưa Thân Ái trước 1975
Mùa Đông Của Anh – Trần Thiện Thanh
Từ khoảng cuối thập niên 1960, Thanh Lan cùng với Nhật Trường – Trần Thiện Thanh trở thành một cặp đôi đẹp trên sân khấu kịch, điện ảnh và là đôi song ca nhạc vàng được mến mộ. Thanh Lan đã hát rất nhiều bài nhạc vàng của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh sáng tác, tiêu biểu là Người Ở Lại Charlie, Từ Đó Em Buồn, và Mùa Đông Của Anh:
Ngày nào em yêu anh, em đã quen trong cay đắng tuyệt vời.
Ngày nào anh yêu em, anh đã quên với trời hạnh phúc mới…
Click để nghe Thanh Lan hát Mùa Đông Của Anh trước 1975
Từ Đó Em Buồn – Trần Thiện Thanh
“Từ Đó Em Buồn” là bài nhạc vàng nổi tiếng của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh, được yêu mến qua tiếng hát Thanh Lan trước năm 1975. Nội dung của bài hát là câu chuyện có thực được chính nhạc sĩ kể lại trong một buổi phỏng vấn như sau:
Hồi xưa, khi học trường Trung học Phan Bội Châu ở Phan Thiết. Ông có cô bạn cùng lớp. Cô này có bà chị rất xinh đẹp, là giai nhân của thành phố biển và có người yêu tập kết ra Bắc vào năm 1954. Chàng hứa hẹn hai năm sau sẽ về cưới nàng làm vợ. Nàng chờ đợi người tình suốt 10 năm, nhưng bóng hình người yêu vẫn biệt vô âm tín. Một hôm, nàng nhận được tin khủng khiếp, anh ta đã bỏ mình trong rừng sâu núi thẳm. Tin tức như sét đánh bên tai, nàng đau khổ vô cùng. Bao năm qua, người đẹp thương yêu, nhung nhớ, đợi chờ người tình hồi hương. Trong phút chốc, hy vọng, mong đợi mòn mỏi của má hồng đã trở thành mây khói…
Khi kể xong câu chuyện, Trần Thiện Thanh cảm thán: Liệu tình yêu trai gái kia, liệu nỗi buồn của người đẹp, liệu sự chờ đợi của giai nhân với anh chàng tập kết kia, có đặt đúng chỗ hay không?
Từ biệt nhau đi giữa mùa trăng xẻ đôi
Lúc tình mới thành lời
Trông nhau lần cuối, nước mắt tuôn mặn môi
Nước mắt chia đôi đời…
Click để nghe Thanh Lan hát Từ Đó Em Buồn trước 1975
Hai Vì Sao Lạc – Anh Việt Thu
Bài hát này gắn liền với tên tuổi ca sĩ Tuấn Vũ thập niên 1990. Còn trước năm 1975, người đầu tiên hát bài này là Hoàng Oanh, sau đó cũng được yêu mến qua tiếng hát Thanh Lan:
Người về, một mùa thu gió heo may
Về đâu có nhớ chăng những vì sao long lanh
đưa tiễn người một đêm không trăng
Nói sao nên lời
lòng buồn như chiều rơi
Như trong đêm khuya những buớc chân qua thềm
Gợi niềm thương nhớ vô vàn…
Click để nghe Thanh Lan hát Hai Vì Sao Lạc trước 1975
Chuyện Tình Cô Lái Đò Bến Hạ – Hoàng Thi Thơ
Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ có những ca khúc được viết theo lối kể chuyện rất độc đáo, nhắc về cuộc đời, cuộc tình buồn của những người con gái, đó là Rong Chơi Cuối Trời Quên Lãng, Chuyện Người Trinh Nữ Tên Thi, và Chuyện Tình Cô Lái Đò Bến Hạ.
Nhiều năm qua, có nhiều khán giả yêu mến ca khúc này đã thắc mắc “Bến Hạ” là bến nào và ở đâu? Thực ra đây có lẽ là một cái tên tưởng tượng, và Bến Hạ cũng có thể là bất kỳ một bến sông nào đó ở miền sông nước đã từng chứng kiến bao nhiêu chuyện tình buồn đã đi qua.
Một xóm nghèo ven sông
Có con đò tên là đò bến Hạ
Một gái nghèo đoan trang
Nhan sắc nàng như là một đóa hoa
Click để nghe Thanh Lan hát Chuyện Tình Cô Lái Đò Bến Hạ trước 1975
Chuyện Tình Người Trinh Nữ Tên Thi – Hoàng Thi Thơ
Khác với bài Cô Lái Đò Bến Hạ, nói về một chuyện tình mang tính tượng trưng, thì bài hát Chuyện Tình Người Trinh Nữ Tên Thi nói về một người con gái rất cụ thể, một người tên Thi, cụ thể đó là cô vũ nữ tên là Kim Lệ Thi, từng có mặt trong đoàn vũ Lưu Hồng đã cộng tác với phòng trà Maxim’s của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Chứng kiến chuyện tình oan trái của cô Thi, nhạc sĩ đã cảm thương và viết thành 3 ca khúc có nội dung gần giống nhau, đó là Chuyện Tình Người Trinh Nữ Tên Thi, Rong Chơi Cuối Trời Quên Lãng và Mối Tình Bất Diệt, trong đó nổi tiếng nhất là bài Chuyện Tình Người Trinh Nữ Tên Thi đã gắn liền với tên tuổi Thanh Lan.
Thuở ấy xa xưa có một nàng một nàng thiếu nữ
Một đóa hoa hồng tình phơi phới tuổi mới trăng tròn
Cuộc đời hồng nhan cay và đắng thôi thì lắm trái ngang…
Click để nghe Thanh Lan hát Chuyện Tình Người Trinh Nữ Tên Thi trước 1975
Trăng Thanh Bình – Lam Phương
Bài hát nhạc vàng được nhạc sĩ Lam Phương sáng tác từ thập niên 1950 này đã gắn liền với tên tuổi danh ca Duy Khánh. Tuy nhiên ca sĩ Thanh Lan cũng tạo được dấu ấn riêng với ca khúc này:
Cùng về đây đêm nay trăng ơi
Xa cung hằng trần thế chơi vơi
Đêm lắng sầu nhìn lá phai mầu
tình lúa trăng ơi chan chứa đêm dài
Click để nghe Thanh Lan hát Trăng Thanh Bình trước 1975
Ngày Buồn – Lam Phương
Một ca khúc thật buồn của nhạc sĩ Lam Phương:
Click để nghe Thanh Lan hát Ngày Buồn trước 1975
Còn gì nữa đâu mà khóc với sầu.
Còn gì nữa đâu mà buồn với nhớ.
Ngăn Cách – Y Vân
Yêu nhau trong cuộc đời, mơ duyên tình dài gắn bó đôi lời
Ta quen nhau một ngày, thương nhau trọn đời, giữ cho lâu dài…
Click để nghe Thanh Lan hát Ngăn Cách trước 1975
Một Ngày Tôi Đi Qua – Mai Châu
Bài hát này đã được ca sĩ Hoàng Oanh (cũng là người bạn đời của nhạc sĩ Mai Châu) hát rất hay vào thập niên 1980. Trước 1975, bài hát này đã được Thanh Lan trình bày:
Click để nghe Thanh Lan hát Một Ngày Tôi Đi Qua trước 1975
Một ngày tôi đi qua trại lính ngang nhà,
thấy một lá cờ với một vòng hoa…
- 10 bài nhạc tình ca:
Mộng Sầu – Trầm Tử Thiêng
Ca sĩ Thanh Lan đã từng có thời gian gắn bó rất thân thiết với nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng, và là người đầu tiên hát nhiều ca khúc trữ tình nổi tiếng của nhạc sĩ này, như Tưởng Niệm, Hối Tiếc, đặc biệt là Mộng Sầu:
Click để nghe Thanh Lan hát Mộng Sầu trước 1975
Tình mình bây giờ như mưa trên sông
Mưa đầu sông, mưa cuối sông
Tình mình bây giờ như cơn gió đông,
Gió đầu đông, gió cuối đông
Đừng Bỏ Em Một Mình – Phạm Duy
Một trong những ca khúc buồn nhất của nhạc Việt, là nỗi lòng, tâm sự của một người con gái đã nằm dưới mộ.
Câu hát “đừng bỏ em một mình” được lặp lại liên tục trong bài hát, làm tăng thêm phần ai oán, bi thương, như là đặt người nghe vào đúng bối cảnh của trời lạnh và gió thúc, nghe rõ từng lời cầu kinh đưa người về sâu đất lạnh:
Lời nào đó lời nào đó
tiếng ân tình hay tiếng cầu kinh
nhạc nào đó nhạc nào đó
nhạc gọi người hay nhạc gọi hồn
Click để nghe Thanh Lan hát Đừng Bỏ Em Một Mình trước 1975
Gọi Người Yêu Dấu – Vũ Đức Nghiêm
Bài hát nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Vũ Đức Nghiêm và nổi tiếng qua giọng hát Thanh Lan. Tác giả bài hát kể lại như sau:
“Tôi viết Gọi Người Yêu Dấu vào năm 1969 trong một cuộc phiêu lưu tình cảm. Khi viết xong, ca sĩ Thanh Lan ghé nhà chơi. Tôi đưa cho cô và may mắn Thanh Lan đã đem về hát ở Đài Truyền Hình và các Đài Phát Thanh. Từ đó nhạc phẩm đuợc giới trẻ biết đến. Tôi rất nhớ ơn Thanh Lan đã chắp cánh cho Gọi Người Yêu Dấu của tôi đuợc bay xa và bay cao”.
Click để nghe Thanh Lan hát Gọi Người Yêu Dấu trước 1975
Gọi người yêu dấu bao lần.
Nhẹ nhàng như gió thì thầm.
Làn mây trôi gợi nhớ chơi vơi
thương người xa xôi…
Tuổi Biết Buồn – Phạm Duy & Ngọc Chánh
Năm 1973, Thanh Lan được mời tham dự Đại hội âm nhạc quốc tế Yamaha tại Tokyo, Nhật Bản cùng hai vị nhạc sĩ nổi danh là Phạm Duy và Ngọc Chánh. Tại Nhật, Thanh Lan có màn trình diễn ấn tượng ca khúc “Tuổi Biết Buồn”, sáng tác chung của hai vị nhạc sĩ ahf, góp phần đưa ca khúc đến vòng chung kết tại Đại hội.
Buồn đã tới rồi, một buổi sáng mưa rơi
Mưa đã cuốn mây về dĩ vãng xa vời
Ôi những bước chân chim có nhớ vườn hồng,
Nhớ khung cửa song, và còn nhớ tới em không?
Click để nghe Thanh Lan hát Tuổi Biết Buồn trước 1975
Ôi Giàn Thiên Lý Đã Xa – Lời Việt Phạm Duy
Cả lời Việt lẫn lời Pháp của ca khúc bất hủ này, có lẽ hiếm có ai hát hay hơn ca sĩ Thanh Lan:
Tội nghiệp thằng bé cứ nhớ thương mãi quê nhà
Giàn thiên lý đã xa, đã rời xa
Đứa bé lỡ yêu, đã lỡ yêu cô em rồi
Tình đã quên mỗi sớm mai lặng trôi…
Click để nghe Thanh Lan hát Ôi Giàn Thiên Lý Đã Xa trước 1975
Thu Vàng – Cung Tiến
Thu Vàng và Hoài Cảm có thể xem là 2 ca khúc đầu tiên nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Cung Tiến, được ông sáng tác khi mới 15 tuổi, và đều được xếp vào hàng tuyệt phẩm của nhạc Việt:
Chiều hôm qua lang thang trên đường
Hoàng hôn xuống, chiều thắm muôn hương
Chiều hôm qua mình tôi bâng khuâng
Có mùa Thu về, tơ vàng vương vương…
Click để nghe Thanh Lan hát Thu Vàng trước 1975
Bài Không Tên Số 2 – Vũ Thành An
Bài hát buồn dành cho chuyện tình có thật của chính nhạc sĩ Vũ Thành An. Trong toàn bộ bài hát thì có 3 câu hát sau đây là nổi tiếng nhất, có thể xem là nhân tố quan trọng nhất mang lại sự thành công cho Bài Không Tên Số 2:
Đời một người con gái, ước mơ đã nhiều,
Trời cho không được mấy, đến khi lấy chồng
Chỉ còn mối tình mang theo…
Chỉ 3 câu ngắn gọn những thể hiện được đầy đủ ý nghĩa về nhân duyên của một người con gái, xưa cũng như nay: Thời thiếu nữ mộng ước rất cao vời, nhưng trời cho không được mấy, đến khi lấy chồng thì hành trang mang theo chỉ là một khối u tình, thường là không trọn vẹn.
Click để nghe Thanh Lan hát Bài Không Tên Số 2 trước 1975
Tình Thiên Thu – Lam Phương
Bài hát nổi tiếng của nhạc sĩ Lam Phương còn có tên khác là Trăm Nhớ Ngàn Thương:
Mất anh rồi xa anh rồi
Hoa đã tàn nhụy đã phai
Chiều hôm nay trời thanh vắng
Em đi về, về với ai…
Click để nghe Thanh Lan hát Tình Thiên Thu trước 1975
Mất Nhau Mùa Đông – Anh Bằng
Bài hát có giai điệu và lời ca khá lạ lẫm so với dòng nhạc Anh Bằng mà người ta thường biết đến:
Anh có nghe mưa rơi
từng cơn đau vời vợi
Trọn mùa đông đơn côi
trọn mùa đông không vui
Tình này riêng cho ai
Tình cao hơn núi đầy
Vụt đi vào huyền thoại
Click để nghe Thanh Lan hát Mất Nhau Mùa Đông trước 1975
Lan Buồn – Phạm Duy (thơ Thanh Lan)
Bài hát này có có tên khác là Tâm Sự Thanh Lan, hoặc Khúc Lan Sầu, vốn là một bài thơ của chính Thanh Lan sáng tác và nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc. Lời thơ, lời nhạc như là lời tâm sự của Thanh Lan về hoàn cảnh của chính mình:
Click để nghe Thanh Lan hát Lan Buồn trước 1975
Nắng hạ chan hòa
Ánh mắt chói chang,
chói chang tình ái
Tôi đã cho mà không tiếc nuối
Tôi đã cho mà không tiếc nuối
…
Tôi được gì?
Được gì?
Được gì đây?
Từng bước lê, từng bước lê trên đường tình mù mịt
Để tới đâu, để tới đâu, nơi đỉnh cao hay vực sâu
Rồi ngoái nhìn, rồi ngoái nhìn thấy mình bơ vơ mãi, bay mãi…
Từng bước lê, từng bước lê không hy vọng ngày mai…
nhacxua.vn biên soạn