Nam danh ca nhạc vàng Chế Linh được xưng tụng là một trong “tứ trụ nhạc vàng”, cùng với Duy Khánh, Hùng Cường và Nhật Trường. Điểm chung giống nhau nhất của 4 nam ca sĩ lừng danh này là đều vừa nổi tiếng trong lĩnh vực ca hát, lại vừa có khả năng sáng tác. Nếu như Duy Khánh và Hùng Cường dùng bút hiệu trùng với nghệ danh, thì Nhật Trường dùng tên thật là Trần Thiện Thanh khi sáng tác, còn Chế Linh chọn cho mình bút hiệu là Tú Nhi.
Vào khoảng đầu thập niên 1960, Chế Linh nổi lên như là một hiện tượng đặc biệt trong làng nhạc với tiếng hát rất đặc biệt và khác biệt so với những bậc ca sĩ đàn anh. Giọng của ông nức nở và thổn thức, hát như là nói, như thể là muốn kể lại một câu chuyện buồn bằng âm nhạc. Cách hát này của Chế Linh dễ đi sâu vào lòng người, được đông đảo khán giả đồng cảm và giúp ông trở thành nam danh ca hàng đầu của nhạc vàng trong suốt 60 năm qua.
Đi cùng với giọng hát đó là sự ra đời của hàng loạt ca khúc phổ thông dành cho đại chúng nghe nhạc. Đó không phải là những bài hát đầy chất thơ đầy tính ẩn dụ sâu xa, mà là những ca khúc dễ nghe, dễ hiểu, được Chế Linh trực tiếp yêu cầu nhiều nhạc sĩ nổi tiếng thời đó sáng tác, đó là Châu Kỳ, Mạnh Phát hoặc Trúc Phương…
Nghe podcast về Chế Linh
Thời điểm này dòng nhạc vàng dành cho đại chúng vẫn còn rất sơ khởi và chưa có quá nhiều tác phẩm, trong khi đối tượng khán giả yêu thích nghe loại nhạc này là rất lớn. Nắm bắt được thị hiếu đó, Chế Linh cũng tự sáng tác nhiều ca khúc để dành riêng cho giọng hát của mình, ký bút danh là Tú Nhi. Theo lời ông giải thích, Tú Nhi nghĩa là một đứa bé tuấn tú. “Tú” có nghĩa là “tuấn tú”, “Nhi” nghĩa là “em bé”, và từ khi chọn bút danh này cho đến tận bây giờ, ông vẫn luôn mong muốn mình hồn nhiên như một đứa bé thơ.
Click để nghe toàn bộ các ca khúc do Tú Nhi sáng tác và Chế Linh hát trước năm 1975
Một điều đặc biệt là tất cả những bài hát mà Tú Nhi sáng tác thì chỉ có duy nhất Chế Linh hát (hoặc song ca với ca sĩ khác) vào thời gian trước năm 1975.
Sau đây, mời các bạn nghe lại những ca khúc nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Tú Nhi sáng tác, được chính tác giả là ca sĩ Chế Linh trình bày trước năm 1975:
Đêm Buồn Tỉnh Lẻ
Đây là sáng tác đầu tiên của Chế Linh khi ông chập chững bước vào làng nhạc. Đây là thời gian mà ông rất thân thiết với nhạc sĩ Bằng Giang, và bài hát Đêm Buồn Tỉnh Lẻ được Bằng Giang viết nhạc, Tú Nhi đặt lời.
Click để nghe Chế Linh hát Đêm Buồn Tỉnh Lẻ trước 1975
Hoàn cảnh sáng tác của bài này được Chế Linh kể lại: Một hôm ông đi thăm một người bạn đóng quân ở Long Khánh, người này về không về được nên gửi lời thăm về người yêu ở Sài Gòn. Mượn hoàn cảnh của bạn, Chế Linh đã viết những lời hát đầu tiên trong sự nghiệp của mình:
Đã lâu rồi đôi lứa cách đôi nơi tơ duyên xưa còn hay mất
Mái trường ơi em tôi còn học nữa hay ra đi từ độ nào
Ngày xưa đó ta hay đón dìu nhau đi trên con đường lẻ loi
Mấy năm qua rồi em anh không gặp nữa
Bao yêu thương và nhớ anh xin chép nên thơ
vào những đêm buồn…
Bài Ca Kỷ Niệm
Đây cũng là một trong những ca khúc đầu tiên trong sự nghiệp Chế Linh, và cũng được hợp soạn chung với nhạc sĩ Bằng Giang.
Click để nghe Chế Linh hát Bài Ca Kỷ Niệm trước 1975
Đời còn gì vui hơn trong phút giây được yêu
Đời còn gì đau thương khi lắng nghe tình vỡ
Vì đã trót yêu rồi, thì xin ghi đôi lời
Dù xa cách phương trời…
Đoạn Tái Bút
Ca khúc này được Chế Linh viết chung với Bằng Giang. Ông kể lại về hoàn cảnh sáng tác ca khúc nổi tiếng này như sau:
Khoảng cuối thập niên 1960, một hôm Chế Linh đến phòng thu cùng một cô gái đẹp mới quen thì bị nhạc sĩ Nhật Ngân bắt gặp. Sau đó sự việc này đến tai người vợ sắp cưới của Chế Linh.
Chế Linh kể lại:
“Vợ tôi chạy thẳng tới phòng thu, lúc đó tôi run lắm. Khi tôi ra gặp, vợ chỉ nhìn rồi đi, tôi về năn nỉ gần chết nhưng vợ không chấp nhận. Tôi bỏ đi hai tuần mới về Sài Gòn thì nhìn thấy cô ngồi với người đàn ông khác. Tôi buồn vì nghĩ vừa mới xa nhau mà cô ấy đã thay lòng đổi dạ nhưng cũng chấp nhận vì mình có lỗi trước. Lúc đó chúng tôi mới hứa hẹn với nhau chứ chưa kết hôn.
Click để nghe Chế Linh hát Đoạn Tái Bút trước 1975
Tôi về nhà ngồi viết “Đoạn Tái Bút” với câu ‘Tầm tay nào tôi với, tình ta cách xa rồi’. Đến hơn tháng sau, một người đàn anh của tôi mắng là vợ tôi về nhà anh khóc lóc hoài vì chuyện chia tay. Tôi đến chở về với vợ và hứa không quen cô kia nữa, cũng nhận ra mình đã hiểu nhầm vợ vì cô ấy chỉ ngồi tâm sự với bạn chứ không hề phụ mình”.
Ngày Đó Xa Rồi
Chế Linh là người dân tộc Chăm và được miễn quân dịch, tuy nhiên ông cũng sáng tác một số ca khúc về lính, nổi tiếng nhất là bài Ngày Đó Xa Rồi:
Xa nhau, đã cách xa rồi, ta đã xa cách lâu rồi.
Thì thôi, em nhé dù thương yêu hay đau cũng thế thôi.
Ngày xưa, tính hay hờn dỗi nên người mỗi nơi xa rồi,
vấn vương từng phút giây êm đềm cũ người ơi
Kỷ niệm hai đứa anh xin em tìm lãng quên…
Click để nghe Chế Linh hát Ngày Đó Xa Rồi trước 1975
Lời Kẻ Đăng Trình
Đây cũng là một ca khúc nhạc lính nổi tiếng khác của Chế Linh sáng tác:
Đường trần dù trông gai ta đi vì lý tưởng
Đi xây mộng cho đời, quên đi vạn sầu nhớ
Ta cùng mơ ước ngày về thăm đất mẹ
Đẹp tình yêu mến quê…
Click để nghe Chế Linh hát Lời Kẻ Đăng Trình trước 1975
Thương Hận
Khoảng cuối thập niên 1960, khi chưa đầy 30 tuổi, Chế Linh sáng tác ca khúc mang tên Thương Hận mang đầy nỗi sầu hận về tình đời. Bài hát này được thi sĩ Hồ Đình Phương soạn lời, sau đó Chế Linh thâu thanh bài hát này trong Dĩa Hát Việt Nam.
Có ai biết được chỉ mình tôi buồn
Giấu trong tiếng cười ngấn lệ thoảng qua hồn
Để rồi ngưng cung đàn cuối
Khách về khách ấm tình đôi
Tôi về tôi sống đêm dài…
Có thể nói “Thương Hận” là một trong số các ca khúc buồn nhất của nhạc sĩ Tú Nhi, nội dung là sự tiếc thương cho cuộc tình vĩnh viễn chia lìa nhau.
Click để nghe Chế Linh hát Thương Hận trước 1975
Mai Lỡ Hai Mình Xa Nhau
Ít người biết rằng nhân vật chính trong ca khúc này tên là Mai, nên tựa đề bài hát này được viết đúng phải là: Mai, Lỡ Mình Xa Nhau. Chế Linh kể lại về ca khúc này như sau:
“Cô gái trong bài hát tên Mai cho nên tôi mới đặt tựa là Mai Lỡ Mình Xa Nhau. Mai ở đây là cô Mai chứ không phải ngày mai như nhiều người lầm tưởng. Tôi quen cô ấy như một người tình, dĩ nhiên, không phải là người chung sống với tôi. Thời viết ca khúc này tôi có rất nhiều cô gái đến với mình. Họ mang đến cho tôi những thích thú trong sáng tác.”
Click để nghe Chế Linh hát Mai, Lỡ Mình Xa Nhau trước 1975
Mai lỡ hai mình xa nhau
Đừng khóc cho mi hoen sầu
Ghi nhé em chuyện buổi ban đầu
Đừng để tình ta phai tàn mau
Lời nguyền xin khắc sâu…
Đoạn Cuối Tình Yêu
Bài hát này có nội dung lâm ly bi đát, là tâm sự của một đôi tình nhân vào đêm cuối trước lúc cô gái sang ngang, những sự níu kéo đều là vô nghĩa. Chế Linh sáng tác ca khúc này với cảm hứng từ 4 câu thơ của thi sĩ Nhất Tuấn:
Anh biết ngày mai em lấy chồng
Ba năm thề hẹn cũng bằng không
Tập thư ngày trước xin trao lại
Để kẻ sang ngang khỏi bận lòng…
Click để nghe Chế Linh hát Đoạn Cuối Tình Yêu
Nếu Chúng Mình Cách Trở
Đây cũng là một ca khúc có nội dung về tình yêu rất buồn của Chế Linh. Ngay đầy bài hát, người ta có thể cảm nhận được một nỗi buồn rất thống thiết:
Nếu lỡ chúng mình hai đứa xa nhau
Nhìn mưa trên phố em có thương sầu…
Nỗi Buồn Sa Mạc
Đây là ca khúc được Chế Linh hợp soạn cùng nhạc sĩ Hoài Linh (bút danh Tuấn Lê). Ông kể lại hoàn cảnh sáng tác ca khúc này là vào khoảng đầu thập niên 1970, ông được xem cuốn phim điện ảnh Django của Hoa Kỳ chiếu ở rạp chớp bóng REX. Bị choáng ngợp trước những cảnh sa mạc hùng vĩ trong bộ phim này, nên ông đã có ý tưởng sáng tác một ca khúc có hình ảnh sa mạc vốn rất xa lạ với người Việt Nam:
Đi giữa sa mạc mênh mông
Mơ nước mát một con sông,
Mơ mái ấm một đêm đông
Mơ ánh mắt chờ mong…
Đây là 1 sáng tác có đề tài rất lạ của Chế Linh. Cùng với sự giúp sức của tài đặt lời nhạc của nhạc sĩ Hoài Linh, ca khúc này có nhiều hình ảnh ẩn dụ về cuốn chiến lúc đương thời, với những lời gửi gắm sâu xa:
Lời hát cho anh hai mươi năm lửa khói
Lời hát cho em nước mắt thôi ngừng rơi
Chế Linh đã song ca bài hát này với ca sĩ Giang Tử, rồi sử dụng hình ảnh sa mạc trong ca khúc này để đặt tên cho đôi song ca là “Hai Con Lạc Đà”.
Click để nghe Chế Linh và Giang Tử song ca Nỗi Buồn Sa Mạc
Một Lần Hiện Diện
Ca khúc này còn được nhiều người biết với tên là Nụ Cười Chua Cay. Trong một lần biểu diễn bài hát này ở trong nước, Chế Linh đã chia sẻ với khán giả về hoàn cảnh sáng tác ca khúc này, đó là một hôm ông được người trong mộng mời đến nhà dự sinh nhật, nhưng đến nơi thì mới hụt hẫng khi biết đó lại chính là ngày Vu Quy của cô. Vì quá buồn nên ông viết bài hát Nụ Cười Chua Cay cho hoàn cảnh đó:
Thôi im đi! Im đi! Xin đừng cười vui
Thôi im đi! Im đi! Vui gì mà cười?
Trong hôm nay, chắc em say men rượu hồng
Cớ sao em mời tôi lại làm chi đây?
Click để nghe Chế Linh hát Một Lần Hiện Diện
Trong Tầm Mắt Đời
Hầu như những người yêu nhạc vàng đều biết đến ca khúc Thói Đời của nhạc sĩ Trúc Phương, bài hát chứa đựng những nỗi niềm cay đắng về cuộc đời, rất được yêu thích với giọng hát của Chế Linh. Sau đó, vì đồng cảm với bài Thói Đời, Chế Linh đã sáng tác một ca khúc khác có nội dung tương đồng và mang tính tiếp nối mang tên Trong Tầm Mắt Đời để tặng cho Trúc Phương. Chế Linh cũng nói rằng ông đã mượn tâm trạng của Trúc Phương để viết thành ca khúc này:
Nhiều khi tôi muốn bỏ đi thật xa.
Bạn thân ngoảnh ngơ như người xa lạ.
Người mình bao năm chăn gối.
Bây giờ còn dối gian nhau.
Mấy ai trong đời hiểu thấu.
Click để nghe Chế Linh hát Trong Tầm Mắt Đời trước 1975
Bài: Đông Kha
Bản quyền bài viết của nhacxua.vn