ADVERTISEMENT
Nhạc Xưa
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát
No Result
View All Result
Nhạc Xưa
No Result
View All Result
Home Bài viết Xuất xứ bài hát

Hoàn cảnh sáng tác bài “Tiễn Đưa” (Nguyên Sa – Song Ngọc) – “Người về đêm nay hay đêm mai…”

2019/04/18
in Xuất xứ bài hát
Hoàn cảnh sáng tác bài “Tiễn Đưa” (Nguyên Sa – Song Ngọc) – “Người về đêm nay hay đêm mai…”

Thi sĩ Nguyên Sa và nhạc sĩ Song Ngọc đều là những tên tuổi lớn trong làng thi ca ở Miền Nam trước năm 1975. Những vần thơ trác tuyệt của Nguyên Sa đã được nhiều nhạc sĩ phổ nhạc, nổi tiếng nhất là nhạc sĩ Ngô Thụy Miên. Ngoài ra còn có nhạc sĩ Anh Bằng (Nếu Vắng Anh, Mai Tôi Đi), Phạm Đình Chương (Màu Kỷ Niệm), Phạm Duy (Vết Sâu)… Tuy nhiên, ít người biết rằng nhạc sĩ Song Ngọc mới là người đầu tiên phổ nhạc cho thơ của Nguyên Sa, đó là bài hát Tiễn Đưa, được viết năm 1961 khi Song Ngọc mới có 18-19 tuổi.

Nguyên Sa đã nói rằng Paris luôn mang lại cho ông những cảm xúc biệt ly. Năm 1954, khi ông hoàn thành chương trình học và phải rời bỏ Paris để về lại Việt Nam, là một buổi chia lớn, đầy lưu luyến, thì trước đó đã nhen nhúm nhiều cuộc biệt ly nhỏ khi rời Paris để đi về sinh sống ở những vùng phu cận là Coulommiers, Rambouillet, Provins. Paris chứa đựng cả một phần đời, có cả tình yêu với người vợ bé nhỏ, nên Nguyên Sa gọi đến Paris là về, còn đi những nơi khác là đi, như trong bài Tiễn Biệt (được nhạc sĩ Song Ngọc viết thành ca khúc Tiễn Đưa):

Người về đêm nay hay đêm mai
Người sắp đi chưa hay đi rồi…

Những cảm xúc lớn lao, dao động mạnh đã mang lại cho Nguyên Sa hoàng loạt bài thơ về biệt ly trong những năm sắp sửa (và đã) rời xa nước Pháp, đó là: Tiễn Biệt (năm 1953), Paris (1954) và Paris Có Gì Lạ Không Em (1955). Cả 3 bài thơ này đều được phổ thành những bài hát rất nổi tiếng của các nhạc sĩ Ngô Thuỵ Miên, Song Ngọc và Anh Bằng.

Trong chương trình Paris By Night cách đây 15 năm, nhạc sĩ Song Ngọc có kể về kỷ niệm với thi sĩ Nguyên Sa và hoàn cảnh sáng tác của bài hát Tiễn Đưa, được ông phổ từ bài thơ Tiễn Biệt của Nguyên Sa.

Xem bài khác

Hoàn cảnh sáng tác 2 ca khúc Đường Tình Đôi Ngả và Tình Nào Trong Mắt Em (nhạc sĩ Ngân Giang)

Ca khúc Kiếp Dã Tràng của nhạc sĩ Từ Công Phụng – Khi chuyện tình giống như loài dã tràng xe cát

Nguyên tác bài thơ như sau:

Người về đêm nay hay đêm mai
Người sắp đi chưa hay đi rồi
Muôn vị hành tinh rung nhè nhẹ
Hay ly rượu tàn run trên môi

Người về trên một giòng sông xanh
Trên một con tàu hay một ga mông mênh
Sao người không chọn sông vắng nước
Hay nước không nguồn cho sông đi quanh

Sao người đi sâu vào không gian trong
Bức tường vô hình nên bức tường dầy mênh mông
Và sao lòng tôi không là vô tận
Cho gặp gỡ những đường tàu đi song song

Người về chiều nắng hay đêm sương
Người về đò dọc hay đò ngang
Câu thơ sẽ là lời hò hẹn
Nhưng nói làm gì tôi xin khoan

Nhưng người về đâu, người về đâu
Để nước sông Seine bỡ ngỡ chảy quanh cầu
Sao người không là vì sao nhỏ
Để cho tôi nhìn trong đêm thâu

Sao người không là một cung đàn
Cho lòng tôi mềm trong tiếng than
Khi trăng chảy lạnh từng chân tóc
Khi gió se trùng muôn không gian

Sao người không là một con đường
Sao tôi không là một ga nhỏ
Mà cũng có những giờ gặp gỡ
Cũng có những giờ chia tan?

Người về lòng tôi buồn hay lòng tôi vui
Áo không có màu nên áo cũng chưa phai
Tôi muốn hỏi thầm người rất nhẹ:
Tôi đưa người hay tôi đưa tôi?

(Paris, 1954)

Vào năm 1961, khi đó Nguyên Sa đã là một nhà thơ rất nổi tiếng với nhiều tác phẩm được giới sinh viên học sinh thuộc nằm lòng. Ngoài ra ông cũng là giáo sư triết học Trần Bích Lan dạy học ở nhiều trường và nổi danh trong ngành. Còn nhạc sĩ Song Ngọc lúc đó mới chỉ là 1 chàng trai còn đang học trung học.

Một hôm, có một người bạn gái chép tặng cho nhạc sĩ Song Ngọc một bài thơ có tựa đề là Tiễn Biệt. Ông tưởng rằng bài thơ là của cô bạn gái sáng tác, vì rất thích bài thơ này nên ông đã thức trắng nguyên một đêm để phổ thành nhạc, lấy tựa đề là Tiễn Đưa. Sau khi hoàn thành xong, ông cầm bài hát đi khoe với bạn bè, thì mới được bạn cho biết đây là 1 bài thơ rất nổi tiếng của thi sĩ Nguyên Sa lúc đó.


Click để nghe Khánh Ly hát Tiễn Đưa (thu âm trước 1975)

Song Ngọc nghe vậy rất bất ngờ, rồi quyết định đến gặp thi sĩ Nguyên Sa tại nhà ở đường Pasteur để xin phép phổ bài thơ thành nhạc. Với vai vế chỉ là một học sinh trung học, so với một giáo sư dạy học như Nguyên Sa vốn rất oai phong, được kính nể, nên khi tới nhà, Song Ngọc rất rụt rè, lấp ló ở bên ngoài cửa, rồi bạo gan đi vào thưa chuyện. Đoạn đối thoại sau được Song Ngọc kể lại:

Song Ngọc: – Thưa anh ạ

Nguyên Sa: – Cậu tìm ai đó

– Thưa anh, có phải anh là Nguyên Sa không ạ

– Vâng, cậu muốn gì?

– Thưa anh, em là Song Ngọc, em có phổ nhạc từ 1 bài thơ của anh, thành ra em muốn lại thưa với anh…

– Nhớ nhé, sau này khi mà anh có phổ bài thơ của ai thì anh phải xin phép trước nhé…

– Dạ, dạ, thưa anh, em xin phép anh em về

Khi ra tới cửa, như sực nhớ, Song Ngọc quay lại nói tiếp:

– Dạ thưa anh, cho phép em để tên anh trong bài hát được không ạ?

– Thôi nhé, không cần đâu nhé…

Thời điểm đó, Song Ngọc còn rất nhỏ, chưa có tên tuổi gì, nên có thể vì vậy mà nhà thơ Nguyên Sa đã từ chối việc để tên mình trên một nhạc phẩm của một “thằng bé” không ai biết là ai.

Không ngờ bài Tiễn Đưa sau đó đã rất được công chúng yêu thích. Khi nhà xuất bản Diên Hồng phát hành tờ nhạc bài Tiễn Đưa, họ đã tự đề thêm tên Nguyên Sa vào tờ nhạc: Nhạc Song Ngọc, ý thơ Nguyên Sa.

Nhạc sĩ Song Ngọc kể lại, khi ông ra Thủ Đức học khóa 14 trường BB một năm sau đó, những đêm học tập ở ngoài rừng, mang theo radio để nghe Thanh Thúy hát bài Tiễn Đưa, ông cảm thấy rất ấm lòng:

Người về chiều mai hay đêm nay
Người sắp đi hay đã đi rồi

Muôn vị hành tinh rung rung
Lung linh thềm ga vắng
Hay rượu tàn rung trên môi

Người về nhặt sao rơi đêm nay
Đường sắt kia trên những con tàu bùi ngùi
Sao đường tàu không đi quanh
Cho con tàu xuôi bến
Tay người lại trong tay tôi

Đêm vẫn trôi canh dài bồi hồi
Ai tiễn ai nên hẹn nhiều lời

Biết bao điều thương yêu
Tàn đêm bên quán nhỏ
Sân ga vời vợi nhớ
Chuyện tâm tư thành thơ

Mà người về nơi đâu nơi đâu
Tàu vẫn đi nên vẫn có người đợi chờ
Sương lạnh nhẹ rơi trên vai
Trăm con tàu trăm lối
Tôi đưa người hay đưa tôi


Click để nghe Thái Châu hát Tiễn Đưa

Sau này, khi gặp lại Nguyên Sa ở hải ngoại, nhạc sĩ Song Ngọc có nói chuyện và phổ nhạc thêm nhiều bài thơ khác của Nguyên Sa, trong đó có bài Mai Tôi Đi (Nhạc sĩ Anh Bằng cũng có phổ nhạc bài này và lấy cùng tên). Nhân lần đó, Nguyên Sa có nói về nhạc sĩ Song Ngọc như sau:

“Song Ngọc là một thủy thủ. Cuộc đời với nhạc sĩ nầy là biển, âm nhạc là bến đỗ… Song ngọc không bao giờ phụ rẫy âm nhạc. Người thủy thủ đó không bao giờ bỏ đi biền biệt không kể tháng, không kể năm… Song Ngọc sống tận tình cho âm nhạc. Sáng tác buổi sáng. Sáng tác buổi chiều. Sáng tác ngày. Sáng tác đêm. Hơn một người tìm hiểu về Song Ngọc đã hỏi tôi làm việc nhiều như thế, vật lộn với đời gay go như thế làm sao sáng tạo? Thì đó, cởi bộ áo giang hồ, người thủy thủ trở về với bản ngã nghệ sĩ của mình sống tận tình trong bản ngã đó… Mỗi lần về bến là một lần sáng tạo, một lần khác biệt…”

Đông Kha
Bản quyền bài viết của nhacxua.vn

Tags: nguyên sasong ngọc
Share963TweetPin

Xem bài khác

Ca khúc “Hà Nội Ngày Tháng Cũ” (nhạc sĩ Song Ngọc) và nỗi nhớ Hà Nội xưa của những người con xa xứ
Cảm xúc âm nhạc

Ca khúc “Hà Nội Ngày Tháng Cũ” (nhạc sĩ Song Ngọc) và nỗi nhớ Hà Nội xưa của những người con xa xứ

Trong âm nhạc, đã có nhiều ca khúc viết về Hà Nội mà người viết lời, viết nhạc chưa từng...

by admin
May 22, 2021
Thi sĩ Nguyên Sa và mối tình duy nhất thủy chung suốt đời
Saigon xưa

Thi sĩ Nguyên Sa và mối tình duy nhất thủy chung suốt đời

Cả cuộc đời mình, thi sĩ Nguyên Sa chỉ có một mối tình duy nhất là người vợ đã gắn...

by admin
April 18, 2021
Cuộc đời và sự nghiệp của thi sĩ Nguyên Sa (1932-1998) – Tác giả Áo Lụa Hà Đông, Tháng 6 Trời Mưa…
Saigon xưa

Cuộc đời và sự nghiệp của thi sĩ Nguyên Sa (1932-1998) – Tác giả Áo Lụa Hà Đông, Tháng 6 Trời Mưa…

Trong thi đàn Việt Nam, Nguyên Sa là một cái tên mang dấu ấn đặc biệt quan trọng, được nhiều...

by admin
April 17, 2021
Nhạc sĩ Song Ngọc và ca khúc “Xin Gọi Nhau Là Cố Nhân”- Tôi trở về đây lúc đêm vừa lên…
Cảm xúc âm nhạc

Nhạc sĩ Song Ngọc và ca khúc “Xin Gọi Nhau Là Cố Nhân”- Tôi trở về đây lúc đêm vừa lên…

Xin Gọi Nhau Là Cố Nhân là một trong những ca khúc nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Song Ngọc...

by admin
April 6, 2021
Mối tình đầu tinh khôi trong ca khúc “Tuổi Mười Ba” của nhạc sĩ Ngô Thụy Miên (thơ Nguyên Sa) – “Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc…”
Cảm xúc âm nhạc

Mối tình đầu tinh khôi trong ca khúc “Tuổi Mười Ba” của nhạc sĩ Ngô Thụy Miên (thơ Nguyên Sa) – “Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc…”

Nhắc đến danh ca Thái Thanh có thể kể ra một loạt ca khúc bất hủ gắn liền với tên...

by admin
February 4, 2021
Ca khúc “Chuyện Ngày Cuối Năm” của nhạc sĩ Song Ngọc: “Cuối năm ngồi tính lại sổ đời…”
Cảm xúc âm nhạc

Ca khúc “Chuyện Ngày Cuối Năm” của nhạc sĩ Song Ngọc: “Cuối năm ngồi tính lại sổ đời…”

Cuối năm ngồi tính lại sổ đời Ba trăm ngày hơn đã qua mất rồi Đời mình lại tay trắng...

by admin
December 31, 2020
Next Post
Những ca khúc bất hủ của nhạc sĩ Lam Phương viết cho danh ca Bạch Yến: Tình Bơ Vơ, Chờ Người, Thu Sầu…

Những ca khúc bất hủ của nhạc sĩ Lam Phương viết cho danh ca Bạch Yến: Tình Bơ Vơ, Chờ Người, Thu Sầu...

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

NHẠC XƯA 360°

Nghe lại những bản thu âm trước 1975 hay nhất của danh ca Mai Hương

Tôi Đưa Em Sang Sông là của ai sáng tác?

Phân tích ý nghĩa trường ca Hòn Vọng Phu (Lê Thương) – Phần 2: Ai Xuôi Vạn Lý – Sự tích của núi sông

Những ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết cho Dao Ánh

Nghe lại những băng nhạc Tú Quỳnh trước năm 1975 do nhạc sĩ Phạm Mạnh Cương thực hiện

Cuộc đời và sự nghiệp của ca sĩ Carol Kim

TIỂU SỬ BÀI HÁT

Câu chuyện về bài hát ‘Không’ của Nguyễn Ánh 9 và diva người Đài Loan – Đặng Lệ Quân

Hoàn cảnh sáng tác bài hát “Giã Từ” và cuộc tình buồn của nhạc sĩ Tô Thanh Tùng

Ca khúc “Về Đâu Mái Tóc Người Thương” – Tuyệt phẩm nhạc vàng đẹp như tranh vẽ của nhạc sĩ Hoài Linh

Tác giả thật sự của bài hát Giã Từ – “tuổi đời chân đơn côi…”

Ca khúc “Phiên Gác Đêm Xuân” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông – Bài nhạc xuân đầu tiên của dòng nhạc vàng

Cuộc đời buồn của nhạc sĩ Tô Thanh Sơn – Tác giả “Chút Kỷ Niệm Buồn”: Chiều nao anh với em nép bên thềm mưa hai đứa xem…

CA TỪ TRONG NHẠC XƯA

Bài hát Còn Thương Rau Đắng… “coi cỏi đốt đồng…” hay “coi khói đốt đồng…”, “ba vá miếng dừa…” hay “ba vá miểng vùa…”

Ca từ trong nhạc xưa: “Chiều Mưa Biên Giới” là biên giới nào?

Ý nghĩa trong bài hát Giọng Ca Dĩ Vãng (nhạc sĩ Bảo Thu): “hoa mai giăng ngập nẻo đường em đi…”

Giải thích những ca từ khó hiểu và “bí hiểm” trong các bài nhạc Trịnh Công Sơn

Ca từ trong nhạc xưa: “Trốn phong ba, em làm dâu nhà người”

Ca khúc “Hoa Sứ Nhà Nàng” của nhạc sĩ Hoàng Phương – Ca khúc nhạc vàng bị hát sai lời nhiều nhất

Tags

anh bằng anh việt thu châu kỳ chế linh duy khánh giao tiên hoài linh hoàng nguyên hoàng oanh hoàng thi thơ hoàng trang hoàng trọng huỳnh anh khánh ly lam phương lê dinh lê thương lê uyên phương lệ thu minh kỳ mạnh phát nguyễn tất nhiên nguyễn văn đông ngân giang ngô thụy miên ngọc lan như quỳnh phạm duy phạm đình chương saigon collection song ngọc thanh sơn thanh thúy thái thanh tiểu sử ca sĩ tiểu sử nhạc sĩ trúc phương trường sa trầm tử thiêng trần thiện thanh trịnh công sơn từ công phụng văn cao vũ thành an y vân
Liên hệ Ban Biên Tập

bbt@nhacxua.vn

DMCA.com Protection Status

No Result
View All Result
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát

© 2020 NhacXua.VN - Nhạc Xưa Thời Báo.