Cho đến nay, vẫn còn có nhiều người nhắc đến ca sĩ Lệ Thanh với sự nuối tiếc và lưu luyến về một giọng hát rất đặc biệt đã dừng lại khi đang ở đỉnh cao nhất. Cho dù sự nghiệp chỉ có vỏn vẹn 10 năm, từ 1955 đến 1965, nhưng ca sĩ Lệ Thanh đã chinh phục được trọn vẹn cảm tình của khán thính giả yêu nhạc đương thời.
Vì là một ca sĩ rất kín tiếng, không bao giờ gặp gỡ báo giới, đặc biệt là gần như không bao giờ chụp ảnh hay xuất hiện trên video thu hình, nên những tấm ảnh chụp Lệ Thanh rất hiếm, và thường là chụp chung nhiều người. Cũng chính vì vậy mà rất ít người biết về thân thế sự nghiệp và chuyện đời tư của Lệ Thanh.
Có không tin nói rằng Lệ Thanh được nhạc sĩ Hùng Lân phát hiện và đào tạo từ khoảng giữa thập niên 1950. Năm 1954, nhạc sĩ Hùng Lân di cư vào Nam và làm giáo sư âm nhạc của trường Ca vũ nhạc Phổ thông Sài Gòn (sau đó đổi thành Quốc Gia Âm Nhạc), và đến năm 1955 thì làng tân nhạc Sài Gòn bắt đầu xuất hiện giọng ca Lệ Thanh.
Click để nghe Lệ Thanh hát Không Bao Giờ Ngăn Cách
Giọng hát của Lệ Thanh rất đặc biệt và dễ nhận biết. Theo mô tả của nhà văn Hồ Trường An, thì cô hát giống như là người bị nghẹt mũi mà giọng vẫn vang lộng và chắc nịch, có sức hút đối với người nghe. Phong cách trình bày bản nhạc của Lệ Thanh cũng đặc biệt không kém: cô không hát liên tục một câu hát mà hay chia câu hát ra làm hai đoạn để ngừng và láy ở giữa câu rồi mới tiếp tục hát cho đến hết câu. Cô còn láy qua láy lại tiếng cuối của câu hát, tạo nên cảm giác mới lạ cho nhạc phẩm được trình bày.
Click để nghe Lệ Thanh hát Sắc Hoa Màu Nhớ
Về nhân dáng của Lệ Thanh, nhà văn chuyên viết về nghệ sĩ xưa – cũng đã mô tả như sau:
“Trên sân khấu, Lệ Thanh trang điểm tuy phơn phớt dịu nhẹ mà vẫn không bị ánh đèn lấn át hoặc nuốt chửng. Không khi nào Lệ Thanh mặc áo hoa hòe hoa sói. Thường thì cô mặc một màu thuần nhất, nhưng là màu tái và màu nguội: hường tái, vàng nâu, xanh pha chút xám bạc như lá liễu, lục pha chút nâu bạc như vỏ trái táo… Nếu mặc áo thêu hoặc áo in hoa thì hoa phải nhỏ cỡ như hoa linh lan, hoa ti gôn, hoa hường tiểu muội, nhưng chấm hoa phải rời xa chứ không chen khít vào nhau. Lệ Thanh tuy là ca sĩ, nhưng cô bám chặt vào hình ảnh một cô nữ sinh thơ mộng cho nhân dáng của mình”.
Click để nghe tuyển chọn hơn 50 ca khúc Lệ Thanh đã thu âm trước 1975
Đang lúc danh vọng lẫy lừng như vậy, Lệ Thanh bỗng nhiên bỏ nghiệp ca hát và đi lấy chồng, để lại nhiều nuối tiếc trong lòng khách mộ điệu.
Click để nghe Lệ Thanh hát Nếu Vắng Anh
Ngày mai trong đám xuân xanh ấy
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi
2 câu thơ nổi tiếng này được Hàn Mặc Tử viết vào thập niên 1930, nhưng rất đúng với trường hợp ca sĩ Lệ Thanh vào 30 năm sau đó. Lệ Thanh lên xe hoa và giã từ nghiệp ca hát một cách hoàn toàn. Nói như vậy vì sau đó cô không còn dính dáng hay lưu luyến gì với âm nhạc nữa, dù cho cô đang ở đỉnh cao của sự nghiệp. Có lẽ đó là quan niệm của người xưa, phụ nữ lấy chồng thì toàn tâm toàn ý, tự nguyện lui về phía sau chồng.
Click để nghe Lệ Thanh hát Lưu Bút Ngày Xanh
Chỉ có lần hiếm hoi vào năm 1980, Lệ Thanh có trở lại sân khấu một lần duy nhất trong buổi ra mắt các sáng tác của nhạc sĩ Vy Hùng tại Montreal – Canada. Sau đó, nàng có cho thu âm một nhạc phẩm của Vy Hùng để làm kỷ niệm và sau đó được phát hành ra băng nhạc…
Click để nghe Lệ Thanh hát Vĩnh Việt Đại Học của nhạc sĩ Vy Hùng năm 1980
Lần duy nhất Lệ Thanh chịu lộ diện trên một đại nhạc hội thu hình ở hải ngoại, đó là cuốn Asia 15 năm 1997 chủ đề Tình Ca Anh Bằng. Nhưng lúc đó cô không hát, và thậm chí cũng không nói bất kỳ một chữ nào, chỉ ra chào khán giả ở cuối cùng khi đứng lặng lẽ bên cạnh nhạc sĩ Anh Bằng.
Lệ Thanh là người hát thành công nhiều ca khúc nhạc xuân. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông từng nói rằng cô là người đầu tiên hát Nhớ Một Chiều Xuân, và giọng hát tha thiết, luyến láy của cô đã truyền tải trọn vẹn mạch cảm xúc như tràn bờ của bài hát này.
Click để nghe Lệ Thanh hát Nhớ Một Chiều Xuân
Đã bao nhiêu mùa xuân đã đi qua kể từ khi khúc nhạc xuân kia được cất lên từ giọng hát Lệ Thanh, đã có bao nhiêu ca sĩ hát lại chuyện tình viễn xứ thật đẹp đó, nhưng người ta vẫn muốn tìm nghe lại bản thu âm đó có có số tuổi dài như một đời người.
Không chỉ có Nhớ Một Chiều Xuân, mà Lệ Thanh còn là người đầu tiên hát Anh Cho Em Mùa Xuân khi nhạc sĩ Nguyễn Hiền vừa phổ nhạc cho bài thơ của Kim Tuấn năm 1962. Theo lời của tác giả Lê Hữu, thì nghe tiếng hát Lệ Thanh, người ta nghe được cả tình yêu đôi lứa quyện trong tình yêu quê hương, đó là những hình ảnh ngoài đê diều căng gió và thoảng câu hò đôi lứa, có trăng sáng soi liếp dừa và con sông bờ cát trắng…
Click để nghe Lệ Thanh hát Anh Cho Em Mùa Xuân
Ngoài ra, một bài nhạc xuân gắn liền với Lệ Thanh là Ai Lên Xứ Hoa Đào của nhạc sĩ Hoàng Nguyên. Tiếng hát Lệ Thanh dào dạt mà lâng lâng, mênh mang mà sâu lắng, như quyện lấy chân người “lữ khách lắng hồn thơ” đang chầm chậm “bước lần theo đường hoa”:
Hoa bay đến bên người ngại ngần
Rồi hoa theo chân ai…
Click để nghe Lệ Thanh hát Ai Lên Xứ Hoa Đào
Cũng theo lời Lê Hữu kể lại, trong một lần có người nói với nhạc sĩ Hoàng Nguyên rằng nhờ có Ai Lên Xứ Hoa Đào mà Đà Lạt đã đẹp hơn, đáng yêu hơn. Ông đã trả lời: “Không hẳn là vậy, đúng ra là nhờ giọng hát ấy, giọng hát Lệ Thanh.”
Không chỉ những bài nhạc xuân vừa kể, chúng ta còn nghe được Lệ Thanh qua những Hoa Xuân(Phạm Duy), Cánh Hoa xuân (Nguyễn Hữu Thiết), Gái xuân (Từ Vũ & Nguyễn Bính), Phiên Gác Đêm Xuân (Nguyễn Văn Đông), Bài Thơ Hoa Đào (Hoàng Nguyên), Cánh Thiệp Đầu Xuân, Hạnh Phúc Đầu Xuân (Minh Kỳ & Lê Dinh)… Tiếng hát ấy đủ mang về một mùa xuân.
Click để nghe Lệ Thanh hát Cánh Thiệp Đầu Xuân
Bài: Đông Kha (nhacxua.vn)