Nếu như ở địa hạt nhạc vàng, nhạc sĩ Trúc Phương được xưng tụng là “ông vua bolero”, thì ở dòng nhạc tiền chiến – trữ tình, nhạc sĩ Hoàng Trọng cũng được đặt biệt danh là “ông vua tango” với rất nhiều ca khúc giai điệu tango sống mãi cùng thời gian: Tiễn Bước Sang Ngang, Tình Đầu, Hai Phương Trời Cách Biệt, Mộng Ban Đầu, Ngỡ Ngàng… và ca khúc Tiếng Đàn Ai được xem là một trong những bài Tango đầu tiên của nhạc Việt. Đó là những “ông vua” đích thực trong âm nhạc, vì trước năm 1975 không phải ai cũng được tôn vinh bằng những danh hiệu cao quý này, khác với thời nay bị “lạm phát” danh hiệu và có quá nhiều ông hoàng bà chúa.
Sau đây là sơ lược tiểu sử của nhạc sĩ Hoàng Trọng:
– Ông tên thật là Hoàng Trung Trọng, sinh năm 1922 tại Hải Dương.
– Năm 1927, ông theo bố mẹ đến sống ở Nam Định.
– Năm 1933, ông bắt đầu được học nhạc qua người anh ruột Hoàng Trung Quý và chơi được nhiều nhạc cụ như vĩ cầm, tây ban cầm, hạ uy cầm và sáo.
– Từ năm 1937, Hoàng Trọng học nhạc tại trường Thày Dòng Saint Thomas Nam Định. Cũng trong năm này, khi mới 15 tuổi, ông đã tập hợp các anh em trong gia đình như Hoàng Trung An và Hoàng Trung Vinh, cùng các bạn là nhạc sĩ Đan Thọ, Đặng Thế Phong, Bùi Công Kỳ… thành một ban nhạc. Lúc này ban nhạc vẫn chưa có tên, chỉ để giải trí, học hỏi lẫn nhau và cũng để trình diễn vì đam mê.
– Năm 1938, khi mới 16 tuổi, Hoàng Trọng đã sáng tác bản nhạc đầu tay là Đêm Trăng, chỉ một thời gian ngắn sau khi tân nhạc Việt Nam được khởi phát bởi các nhạc sĩ tiên phong là Nguyễn Văn Tuyên, Văn Chung, Lê Thương, Nguyễn Xuân Khoát…
– Năm 1940, ông mở một lớp dạy đàn ở Nam Định
– Năm 1941, ông tiếp tục nghiên cứu âm nhạc qua sách vở và học hàm thụ từ Universelle de Paris, bắt đầu sáng tác thêm một số nhạc phẩm nổi tiếng, được Phạm Duy – lúc này là ca sĩ tân nhạc – mang đến khán giả khắp mọi miền theo gánh hát Đức Huy, đó là Tiếng Đàn Ai, Một Thuở Yêu Đàn..
– Năm 1945, Hoàng Trọng mở phòng trà Thiên Thai ở Nam Định với ban nhạc là những người bạn đã sinh hoạt với nhau từ năm 1937, lấy tên là Ban Nhạc Thiên Thai.
Cũng trong năm này, Hoàng Trọng lập gia đình với người vợ đầu và có 3 người con đều mang tên nốt nhạc là Hoàng Nhạc Đô, Hoàng Cung Fa, Hoàng Bạch La. Trong đó Hoàng Nhạc Đô sau này cũng là nhạc sĩ nổi tiếng với ca khúc Dù Tình Yêu Đã Mất.
– Sau đó, vì loạn lạc nên gia đình nhạc sĩ Hoàng Trọng rời Nam Định, đi nhiều nơi.
– Năm 1947, Hoàng Trọng về định cư tại Hà Nội. Cũng trong năm này, ông viết ca khúc tango nổi tiếng Phút Chia Ly với phần lời của Nguyễn Túc.
Những ngày đầu hồi cư về Hà Nội, nhạc sĩ Hoàng Trọng liên lạc được với những ca sĩ tân nhạc nổi tiếng của đài phát thanh Pháp Á, như Châu Kỳ, Mộc Lan, Minh Diệu, Mạnh Phát,… nên nhiều tác phẩm của ông bắt đầu được phổ biến rộng rãi. Cũng trong thời gian này, ông soạn cuốn Tự Học Hạ Uy Cầm dựa theo kinh nghiệm đi dạy đàn hồi còn ở Nam Định.
– Năm 1950, nhạc sĩ Hoàng Trọng gia nhập quân đội và là trưởng ban Quân Nhạc Bảo Chính Đoàn trình diễn mỗi tuần tại một vườn hoa cạnh Bưu Điện Hà Nội và trong chương trình Tiếng Nói Bảo Chính Đoàn của đài phát thanh Hà Nội.
Thời điểm này Hoàng Trọng có nhiều sáng tác nổi tiếng là Gió Mùa Xuân Tới, Nhạc Sầu Tương Tư, Dừng Bước Giang Hồ, Đường Về Dĩ Vãng…
– Năm 1954, Hoàng Trọng di cư vào miền Nam sống tại Sài Gòn trong hoàn cảnh gà trống nuôi ba con sau khi đã chia tay với vợ.
Tại Sài Gòn, nhạc sĩ Hoàng Trọng thành lập các ban nhạc chuyên trình diễn trên đài phát thanh Sài Gòn, đài Quân đội, đài Tiếng Nói Tự Do và đài Truyền hình Việt Nam. Những ban nhạc của ông hoạt động đến tận 1975, từng mang nhiều tên khác nhau như Hoàng Trọng, Tây Hồ, Đất Nước Mến Yêu… đặc biệt từ năm 1967 ban nhạc mang tên Tiếng Tơ Đồng, là ban nhạc đại hợp xướng nổi tiếng chuyên trình bày những nhạc phẩm giá trị mà đa số là nhạc tiền chiến, thính phòng, với thành phần ca nhạc sĩ hùng hậu và tên tuổi thượng thặng của miền Nam Việt Nam.
Click để nghe băng nhạc Tiếng Tơ Đồng của nhạc sĩ Hoàng Trọng thực hiện
Ban Tiếng Tơ Ðồng đánh dấu giai đoạn vàng son của nền âm nhạc Việt Nam, khán thính giả có dịp thưởng ngoạn những giai điệu tuyệt đẹp của thời tiền chiến, âm nhạc bán cổ điển, êm dịu, nhẹ nhàng, mượt mà, mang âm hưởng của thời kỳ lãng mạn Tây phương.
Về lĩnh vực sáng tác, từ năm 1955 đến 1960, nhạc sĩ Hoàng Trọng sáng tác khoảng 40 ca khúc, trong đó có nhiều ca khúc quen thuộc, nổi tiếng như Tình Không Biên Giới, Mộng Lành, Bên Bờ Ðại Dương, Mộng Ban Ðầu, Bạn Lòng, Nhớ Về Ðà Lạt, Tiễn Bước Sang Ngang, Ðàn Yêu…
Bước vào đầu thập niên 1960, ông sáng tác nhiều nhạc phẩm trữ tình, lãng mạn nổi tiếng là Ngàn Thu Áo Tím, Tình Đầu, Một Thuở Yêu Ðàn, Một Người Lên Xe Hoa, Hai Phương Trời Cách Biệt…
Trong khoảng 200 tác phẩm trong sự nghiệp, ông chỉ tự đặt lời khoảng 40 bài. Số còn lại được các thi sĩ và nhạc sĩ khác viết lời là Hồ Đình Phương, Hoàng Dương, Nguyễn Túc, Quách Đàm, Vĩnh Phúc, Dạ Chung…
Có thể nói không ai viết nhạc tango sớm, nhiều và hay như nhạc sĩ Hoàng Trọng – người được xưng tụng là “vua tango”. Tuy nhiên ngoài nhạc tango, ông còn nổi tiếng với các ca khúc điệu nhạc khác, như Ngàn Thu Áo Tím (điệu Valse) hay Cánh Hoa Yêu (điệu Bolero), Gió Mùa Xuân Tới (điệu Rhumba), Nhạc Sầu Tương Tư (điệu Slow)…
Ông cũng tham gia viết nhạc phim, nổi tiếng nhất là ca khúc cùng tên trong các phim Người Tình Không Chân Dung, Bão Tình. Với nhạc trong bộ phim Triệu Phú Bất Đắc Dĩ, Hoàng Trọng đã được giải thưởng Văn học Nghệ thuật của VNCH năm 1972.
Sau 1975, Hoàng Trọng ở lại trong nước, chỉ sáng tác một vài ca khúc nhưng không phổ biến.
Năm 1978, nhạc sĩ Hoàng Trọng mới đi bước nữa sau khi 3 người con đều đã lập gia đình và lưu lạc ở 3 phương trời khác nhau: Hoàng Nhạc Đô ở lại Việt Nam, Hoàng Cung Fa ở Hoa Kỳ và Hoàng Bạch La ở Đức.
Nhạc sĩ Hoàng Trọng viết ca khúc cuối cùng là Chiều Rơi Ðó Em để tặng cho người vợ sau là Thu Tâm. Với Thu Tâm, ông có thêm 2 người con là Thiên Út và Kim Mi.
Trước 1975, Thu Tâm từng theo học đại học Văn Khoa, đến năm 1977 gặp nhạc sĩ Hoàng Trọng khi cô đàn violon cho một ban nhạc thuộc công ty du lịch, nơi có Hoàng Trọng cũng đang chơi nhạc và soạn hòa âm cho ban nhạc này.
Năm 1992 nhạc sĩ Hoàng Trọng sang định cư tại Hoa Kỳ và qua đời ngày 16 tháng 7 năm 1998.
Nhạc sĩ Phạm Duy đã nhận xét về nhạc sĩ Hoàng Trọng như sau: “Hoàng Trọng đã từng phục vụ cho nền tân nhạc Việt Nam từ lúc phôi thai cho đến khi đã trưởng thành, tất cả đều có một hành trình rất phong phú… Trong đời tôi, chưa thấy ai nhu mì như nhạc sĩ Hoàng Trọng cả”.
Còn trong bài viết Thuở Bình Minh Của Âm Nhạc Việt Nam, nhạc sĩ Nguyễn Hiền viết: “Những ai sinh quán ở Nam Ðịnh đều biết thành phố nầy có những nhạc sĩ quen thuộc với đại chúng như Ðặng Thế Phong, Hoàng Quý Phạm Ngữ, tác giả bản Buồn Nhớ Quê Hương, Hoàng Trọng với những bản tango nổi danh và Ðan Thọ…”.
Theo nhạc sĩ Ðan Thọ: “Hoàng Trọng là khuôn mặt nghệ sĩ quý báu trong tình bạn từ lúc gặp nhau trong ban nhạc đầu tiên ở Nam Ðịnh vào thời tiền chiến và trải dài qua nửa thế kỷ cho đến lúc vĩnh biệt”.
Đông Kha (nhacxua.vn)