ADVERTISEMENT
Nhạc Xưa
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát
No Result
View All Result
Nhạc Xưa
No Result
View All Result
Home Bài viết Bàn Tròn Âm Nhạc

Chuyện tình “Một Mùa Đông” của thi sĩ Lưu Trọng Lư: “Người em sầu mộng của muôn đời…”

2019/11/13
in Bàn Tròn Âm Nhạc
Chuyện tình “Một Mùa Đông” của thi sĩ Lưu Trọng Lư: “Người em sầu mộng của muôn đời…”

Trong phong trào Thơ Mới vào 2 thập niên 1930-1940, nhà thơ Lưu Trọng Lư là một trong những tên tuổi tiêu biểu nhất với những tác phẩm nằm lòng của nhiều thế hệ: Nắng Mới, Tiếng Thu, Thơ Sầu Rụng, Một Mùa Đông, Giang Hồ, Còn Chi Nữa, Thú Đau Thương, Chiều Cổ… Trong đó bài thơ Một Mùa Đông kể lại một câu chuyện tình thơ mộng nhưng dang dở của thi sĩ với nhà điêu khắc Điềm Phùng Thị.

Bài thơ Một Mùa Đông gồm có 4 trường đoạn, đã đi vào nhạc của các nhạc sĩ Phạm Đình Chương, Trần Quang Lộc, Y Vân, Anh Bằng, Hoàng Thanh Tâm, với những lời nhạc quen thuộc: Đôi mắt em lặng buồn nhìn thôi mà chẳng nói…


Nghe ca khúc Người Em Sầu Mộng (nhạc sĩ Trần Quang Lộc) với tiếng hát Hương Lan

Ca khúc nổi tiếng nhất được phổ từ bài thơ này là Mắt Buồn của nhạc sĩ Phạm Đình Chương, ngoài ra nhạc sĩ Y Vân và Trần Quang Lộc cùng viết thành ca khúc mang tên là Người Em Sầu Mộng. Nhạc sĩ Anh Bằng viết thành ca khúc lấy tên là Ai Bảo Em Là Giai Nhân.

Nhà thơ Lưu Trọng Lư

Nhà thơ Lưu Trọng Lư thuộc thế hệ mở đầu của phong trào Thơ Mới. Những bài thơ mang âm hưởng trữ tình lãng mạn, thanh thoát, giàu nhạc điệu của ông, được công chúng đương thời nồng nhiệt chào đón.

Nhân vật chính trong bài thơ Một Mùa Đông là Điềm Phùng Thị, có tên thật là Phùng Thị Cúc. Đây không phải là một “nàng thơ” thông thường như trong hàng vạn bài thơ tình khác, mà đó là một nhà điêu khắc nổi tiếng trên thế giới, là Viện sĩ Thông tấn Viện Hàn lâm khoa học, văn học và nghệ thuật châu Âu. Bà được đưa vào danh sách những tài năng lớn của nghệ thuật thế kỷ XX trong từ điển Larousse.

Xem bài khác

Chuyện đời thực của Khánh Ly và Trịnh Công Sơn, từ sân trường Văn Khoa trở thành cặp đôi huyền thoại

Sự hiện diện của danh ca Thanh Thúy trong nhạc Trịnh: Ướt Mi, Thương Một Người

Trung tâm nghệ thuật mang tên Điềm Phùng Thị ở Huế hiện nay

Bà Phùng Thị Cúc sinh ngày 18/8/1920 tại làng Châu Ê, xã Thủy Bằng, ven đô Huế, quê nội ở xã Bùi Xá, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Bà là con ông Phùng Duy Cẩn từng làm quan triều Nguyễn, có thời làm tham công chỉ huy việc xây lăng vua Khải Định. Mồ côi mẹ từ lúc 3 tuổi, bà theo cha sống ở Tây Nguyên. Năm 6 tuổi, bà theo cha sống khắp các tỉnh vùng cao nguyên trung phần ròng rã 9 năm,s au đó về lại Huế học Trường Đồng Khánh.

Năm 1946, bà Cúc tốt nghiệp nha khoa tại Trường Đại học Y khoa Hà Nội khóa đầu tiên của Nhà nước VNDCCH. Vì một cơn bạo bệnh, Phùng Thị Cúc được đưa sang Pháp điều trị.

Tại Pháp sau khi khỏi bệnh, Phùng Thị Cúc tiếp tục theo học và tốt nghiệp bác sĩ nha khoa, sau đó kết hôn với bác sĩ Bửu Điềm, là người trong hoàng tộc, cháu 4 đời của Tuy Lý Vương. Từ đó bà đổi tên thành Điềm Phùng Thị.

Mãi đến ngoài 40 tuổi, Điềm Phùng Thị mới đến với nghệ thuật điêu khắc. Năm 46 tuổi, bà có cuộc triển lãm đầu tiên và được công chúng Pháp chào đón nồng hậu, với 36 tác phẩm điêu khắc được đặt khắp lãnh thổ nước Pháp. Tên tuổi của Điềm Phùng Thị đã nổi danh khắp châu Âu.

Những năm cuối đời bà quay về sống ở quê hương và đã mất ở Huế năm 2002.

Chuyện tình Một Mùa Đông

Thời còn đi học, Phùng Thị Cúc là hoa khôi của trường nữ sinh Đồng Khánh – Huế, có gương mặt kiều diễm, đôi mắt đẹp và nụ cười có mà lúm đồng tiền duyên dáng. Thi sĩ Lưu Trọng Lư quê ở Quảng Bình và cũng có thời gian dài sống ở Huế trước khi ra học ở Hà Nội.

Một lần Phùng Thị Cúc đi xe lửa từ Huế ra Hà Nội để học Trường Thăng Long, tình cờ ngồi chung với với nhà thơ Lưu Trọng Lư.

Trong suốt chuyến tàu, họ không nói chuyện với nhau, cô nữ sinh lặng ngắm cảnh ở hai bên đường, còn nhà thơ thì mải ngắm dung nhan của người đẹp. Khi biết rằng đây là lần đầu cô đến Hà Nội nên Lưu Trọng Lư đã tình nguyện đưa người đẹp về tận nơi ở. Đó là một căn gác nhỏ có căn phòng của những người bạn và người chị của cô Cúc.

Sau khi hoàn thành nhiệm vụ và chi tay ra về, xuống tới dưới đường thì tình cờ Lưu Trọng Lư gặp lại người bạn cũ là Phạm Hầu, lúc đó đang học trường Cao Đẳng Mỹ Thuật ở Hà Nội. Lâu ngày không gặp, Phạm Hầu mời Lưu Trọng Lư vào nhà chơi. Khi lên gác, bước vào một căn phòng và mở cứa sở ra, nhà thơ giật mình khi nhìn thấy cô bạn đường xinh đẹp mà ông vừa chia tay ít phút trước đó đang ở bên khung cửa sổ của căn phòng đối diện.

Ngay lập tức, Lưu Trọng Lư ngỏ ý được ở trọ chung với Phạm Hầu, và người bạn này vui vẻ đồng ý.

Suốt mùa đông năm đó, thời tiết Hà Nội giá lạnh nhưng nhà thơ đã được sống trong những ngày tháng ấm áp của một mối tình trong sáng và thơ mộng. Cở sổ 2 phòng giáp nhau, ít khi đóng, nên nhiều lúc 4 mắt nhìn nhau trong bối rối.

Không biết bao lần ánh mắt đó đã đi vào trong giấc mơ của người thi sĩ, trở thành cảm hứng cho bài thơ Một Mùa Đông ra đời, kể lại một mối tình câm vì không có ai thổ lộ, chỉ dừng lại ở những phút nhìn nhau:

Yêu hết một mùa đông
Không một lần đã nói,
Nhìn nhau buồn vời vợi
Có nói cũng không cùng.

Có một lần nhờ sự sắp đặt của những người bạn chung, hai người đã đi chơi chùa Thầy chung trong nhóm bạn. Sau một hồi leo núi, nhìn chung quanh chẳng thấy ai, đôi người ngượng ngập đi bên nhau. Đến trưa thì cả nhóm mới trở lại sân chùa cùng ăn trưa với món gà quay và rượu vang Pháp. Cũng như mọi người, cô Cúc uống vài ly rượu nho. Đôi má ửng hồng và cặp môi nhuốm màu nho chín, rơi trên trán vài lọn tóc đen nhánh. Tất cả đã tạo thành một hình tượng nghệ thuật có sức ám ảnh lớn trong bài thơ Một Mùa Đông đoạn thứ 3:

…Ngày hôm tiễn biệt buồn say đắm
Em vẫn đùa nô uống rượu say.
Em có biết đâu đời vắng lạnh,
Lạnh buồn như ngọn gió heo may.

Môi em đượm sặc mùi nho tươi,
Đôi má em hồng chúm nụ cười,
Đôi mắt em say màu sáng lạn,
Trán em để lỏng làn tóc rơi.

Nhưng câu chuyện tình “mặt ngoài còn e” của họ cũng chỉ đi đến đó, dừng lại khi mùa đông đã hết và mãi mãi không thể thành một đôi vì nhiều lý do khác nhau.

Năm 1948, bà Cúc bị bệnh và sang Pháp điều trị rồi ở lại học tập nghiên cứu. Đến năm 33 tuổi, bà mới kết hôn với người đồng nghiệp – đồng hương là Nguyễn Phúc Bửu Điềm.

Gần 30 năm sau khi xa cách, Lưu Trọng Lư mới được gặp lại “người em sầu mộng” năm xưa. Lúc đó Phùng Thị Cúc đã trở thành bà Điềm Phùng Thị từ Paris về Hà Nội, không còn là người em gái bé bỏng ngây thơ hôm nào mà đã là một điêu khắc gia nổi tiếng thế giới.

Mãi đến năm 1975 bà mới có dịp gặp lại Lưu Trọng Lư. Lúc đó Phùng Thị Cúc từ Paris về Hà Nội. Người em gái bé bỏng ngây thơ hôm nào đã là bà Điềm Phùng Thị – một điêu khắc gia nổi tiếng thế giới.

Chuyện tình Lưu Trọng Lư và bà Cúc ngắn ngủi như một mùa đông, nhưng đẹp, và đặc biệt là nhờ đó mà để lại cho đời 1 bài thơ bất hủ. Cũng bởi vì tình dang dở nên ai cũng thấy nó đẹp: Tình chỉ đẹp những khi còn dang dở…  (Hồ Dzếnh). Có lẽ bởi chính cái sự “dang dở” ấy giữa thi sĩ họ Lưu và mỹ nhân Phùng Thị Cúc, mà hậu thế mới được tận hưởng câu chuyện tình bằng thơ vừa mơ mộng, vừa vời vợi buồn đến tan nát lòng nhau.

Mời bạn đọc lại trọn 4 trường đoạn của bài thơ Một Mùa Đông:

I

Đôi mắt em lặng buồn
Nhìn thôi mà chẳng nói,
Tình đôi ta vời vợi
Có nói cũng không cùng.

Yêu hết một mùa đông
Không một lần đã nói,
Nhìn nhau buồn vời vợi
Có nói cũng không cùng.

Trời hết một mùa đông
Gió bên thềm thổi mãi,
Qua rồi mùa ân ái:
Đàn sếu đã sang sông.

Em ngồi trong song cửa
Anh đứng dựa tường hoa,
Nhìn nhau mà lệ ứa,
Một ngày một cách xa.

Đây là dải Ngân Hà,
Anh là chim Ô Thước
Sẽ bắc cầu nguyện ước
Một đêm một lần qua.

Để mặc anh đau khổ,
Ái ân giờ tận số,
Khép chặt đôi cánh song!
Khép cả một tấm lòng!

II

Tặng D.C.

Em là gái trong khung cửa,
Anh là mây bốn phương trời;
Anh theo cánh gió chơi vơi,
Em vẫn nằm trong nhung lụa.

Em chỉ là người em gái thôi,
Người em sầu mộng của muôn đời,
Tình em như tuyết giăng đầu núi,
Vằng vặc muôn thu nét tuyệt vời.

Ai bảo em là giai nhân
Cho đời anh đau khổ?
Ai bảo em ngồi bên cửa sổ
Cho vướng víu nợ thi nhân?

Ai bảo em là giai nhân
Cho lệ tràn đêm xuân?
Cho tình tràn trước ngõ?
Cho mộng tràn gối chăn?

III

Ngày một ngày hai cách biệt nhau
Chẳng được cùng em kê gối sầu,
Khóc chuyện thế gian cười ngặt nghẽo,
Cùng cười những chuyện thế gian đau.

Ngày hôm tiễn biệt buồn say đắm
Em vẫn đùa nô uống rượu say.
Em có biết đâu đời vắng lạnh,
Lạnh buồn như ngọn gió heo may.

Môi em đượm sặc mùi nho tươi,
Đôi má em hồng chúm nụ cười,
Đôi mắt em say màu sáng lạn,
Trán em để lỏng làn tóc rơi.

Tuy môi em uống, lòng anh say,
Lời em càng nói càng chua cay
Anh muốn van em đừng nói nữa,
Lệ buồn sẽ nhỏ trong đêm nay.

IV

Hãy xếp lại muôn vàn ân ái
Đừng trách nhau, đừng ái ngại nhau,
Thuyền yêu không ghé bến sầu
Như đêm thiếu phụ bên lầu không trăng.

Hãy như chiếc sao băng băng mãi
Để lòng buồn, buồn mãi không thôi.

Bài thơ có 4 đoạn với 4 thể thơ hoàn toàn khác nhau. Nhạc sĩ Phạm Đình Chương phổ chỉ đoạn đầu để viết thành ca khúc Mắt Buồn nổi tiếng vào thập niên 1960:


Click để nghe Thái Thanh hát Mắt Buồn trước 1975

Ngoài nhạc sĩ Phạm Đình Chương, có rất nhiều nhạc sĩ khác đã phổ nhạc cho bài thơ Một Mùa Đông, trong đó có 2 nhạc sĩ Trần Quang Lộc và Y Vân cùng phổ thành 2 bài hát khác nhau có cùng tên là Người Em Sầu Mộng, làm cho nhiều người nhầm lẫn giữa 2 bài.

Bài hát của nhạc sĩ Y Vân đã được sáng tác từ trước năm 1975, phổ từ đoạn thứ 2 của bài thơ, có lời hát mở đầu như sau:

Em là gái trong song cửa
Anh là mây bốn phương trời
Anh theo cánh gió chơi vơi
Em vẫn nằm trong nhung lụa


Click để nghe Giao Linh hát Người Em Sầu Mộng (Y Vân) trước 1975

Còn bài hát của Trần Quang Lộc sáng tác sau 1975, không dùng khổ thơ cố định nào, mà lấy lời của cả 4 đoạn thơ để ghép thành bài hát, với những câu mở đầu như sau:

Đôi mắt anh lặng buồn nhìn em mà không nói
Tình đôi ta có nói cũng không cùng
Mong một lần một lần anh đã nói
Trời lại hết mùa Đông…


Nghe ca khúc Người Em Sầu Mộng (Trần Quang Lộc) với tiếng hát Hương Lan

nhacxua.vn biên soạn

Share4167TweetPin

Xem bài khác

Chuyện đời thực của Khánh Ly và Trịnh Công Sơn, từ sân trường Văn Khoa trở thành cặp đôi huyền thoại
Bàn Tròn Âm Nhạc

Chuyện đời thực của Khánh Ly và Trịnh Công Sơn, từ sân trường Văn Khoa trở thành cặp đôi huyền thoại

Hơn 60 năm đã trôi qua kể từ ngày những bản Trịnh ca đầu tiên ra mắt công chúng, chưa...

by admin
June 25, 2022
Sự hiện diện của danh ca Thanh Thúy trong nhạc Trịnh: Ướt Mi, Thương Một Người
Bàn Tròn Âm Nhạc

Sự hiện diện của danh ca Thanh Thúy trong nhạc Trịnh: Ướt Mi, Thương Một Người

Nữ danh ca Thanh Thúy là một trong những ca sĩ nổi tiếng của dòng nhạc vàng, hát nhạc vàng...

by admin
June 22, 2022
Đôi nét về ca sĩ – nghệ sĩ Tài Lương trước 1975
Bàn Tròn Âm Nhạc

Đôi nét về ca sĩ – nghệ sĩ Tài Lương trước 1975

Nghệ sĩ Tài Lương tên thật là Huỳnh Thị Tài Lương, sinh tại Sài Gòn, là chị ruột của nghệ...

by admin
June 21, 2022
Vĩnh biệt nghệ sĩ Tòng Sơn – Quái kiệt một thời
Bàn Tròn Âm Nhạc

Vĩnh biệt nghệ sĩ Tòng Sơn – Quái kiệt một thời

Tin từ gia đình cho biết, nghệ sĩ Harmonica Tòng Sơn vừa qua đời chiều ngày 12/6/2022 tại nhà riêng,...

by admin
June 12, 2022
Bàn về việc sáng tác ca khúc xưa: “Giữ mãi tâm hồn luôn tươi xanh”
Bàn Tròn Âm Nhạc

Bàn về việc sáng tác ca khúc xưa: “Giữ mãi tâm hồn luôn tươi xanh”

Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ viết "Giáo Đường Im Bóng" vào lúc 17 tuổi. Nhạc sĩ Đặng Thế Phong viết...

by admin
June 12, 2022
Tiểu sử nhạc sĩ Đức Huy – “Người tình trăm năm” của âm nhạc
Bàn Tròn Âm Nhạc

Tiểu sử nhạc sĩ Đức Huy – “Người tình trăm năm” của âm nhạc

Nhạc sĩ Đức Huy là một trong những ca sĩ nhạc trẻ tiêu biểu của làng nhạc trẻ Sài Gòn...

by admin
June 9, 2022
Next Post
Cái đòn gánh, hình ảnh quen thuộc của người cần lao

Cái đòn gánh, hình ảnh quen thuộc của người cần lao

Comments 1

  1. Tuan Le says:
    3 years ago

    Từ bài thơ “Một Mùa Đông” của Lưu Trọng Lư được Y Vân phổ 2 ca khúc: Người Em Sầu Mộng và U Hoài.
    U Hoài
    Tác giả: Y Vân
    Ngày một ngày hai cách biệt nhau
    Chẳng được cùng em kê gối sầu
    Ngẫm chuyện thế gian cười ngặt nghẽo
    Cùng cười những chuyện thế gian đau
    Ngày nào tiễn đưa đắm lòng say
    Rượu nồng nào vui môi uống hoài
    Anh nào biết đâu đời lặng lẽ
    Lạnh buồn như ngọn gió heo may
    Môi em đượm mùi nho tươi
    Kìa đôi má hồng từng khi hé cười
    Khoé mắt một mầu long lanh
    Vầng cao trán đầy lỏng buông tóc dài
    Tuy môi nồng làm lòng anh say
    Mà sao nói cười lời cay đắng hòai
    Anh xin, muốn xin em đừng nói
    Lệ buồn sẽ nhỏ trong đêm nay
    Hãy xếp lại muôn vàn ân aí
    Đừng trách nhau đừng aí ngại nhau
    Thuyền yêu không ghé bến sầu
    Như đêm thiếu phụ bên lầu không trăng
    https://lyric.tkaraoke.com/18225/u_hoai.html

    Reply

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

NHẠC XƯA 360°

Bộ sưu tập hình ảnh của 10 nữ ca sĩ hải ngoại xinh đẹp nhất

Tiểu sử ca sĩ Nhật Hạ – Người đẹp không tuổi của làng nhạc hải ngoại vào thập niên 1980-1990

Bài hát Còn Thương Rau Đắng… “coi cỏi đốt đồng…” hay “coi khói đốt đồng…”, “ba vá miếng dừa…” hay “ba vá miểng vùa…”

Ca từ trong nhạc xưa: “Trốn phong ba, em làm dâu nhà người”

Lê Uyên Phương – Những bài hát mang dự cảm về tình yêu chia cách đã trở thành sự thật sau 20 năm

Chuyện tình nhạc sĩ Văn Cao – “Người tình duy nhất” trong đời của nhạc sĩ tài hoa

TIỂU SỬ BÀI HÁT

Hoàn cảnh sáng tác và cảm nhận về ca khúc Nắng Chiều: “Anh nhớ trước đây dáng em gầy gầy…”

Hoàn cảnh sáng tác ca khúc Lời Tạ Từ (nhạc sĩ Dzũng Chinh) – “Nhớ chăng là lúc em đến trong màu trắng…”

Ca khúc “Tiếng Dương Cầm” – Nhạc sĩ Văn Phụng và câu chuyện tình định mệnh với danh ca Châu Hà

Hoàn cảnh sáng tác và cảm nhận về ca khúc “Thu, Hát Cho Người” (Vũ Đức Sao Biển) – Mùa thu nào cho người về thăm bến xưa? –

Câu chuyện về “nàng Ẩn Lan” trong ca khúc Gọi Em Là Đóa Hoa Sầu (nhạc Phạm Duy, thơ Phạm Thiên Thư)

Số phận long đong của ca khúc “Mùa Xuân Đầu Tiên” – Tuyệt tác sau cùng của nhạc sĩ Văn Cao

CA TỪ TRONG NHẠC XƯA

Bài hát Còn Thương Rau Đắng… “coi cỏi đốt đồng…” hay “coi khói đốt đồng…”, “ba vá miếng dừa…” hay “ba vá miểng vùa…”

Ca từ trong nhạc xưa: “Trốn phong ba, em làm dâu nhà người”

Nhạc sĩ Anh Việt Thu và “Tám Điệp Khúc” – Trời làm cho mưa bay giăng giăng…

Hoàn cảnh sáng tác bài Linh Hồn Tượng Đá: Trên dốc đá tôi tình cờ quen nàng

Ca từ trong nhạc xưa: Cỏ ưu tư muộn phiền lên xám môi…

Ca khúc “Hoa Sứ Nhà Nàng” của nhạc sĩ Hoàng Phương – Ca khúc nhạc vàng bị hát sai lời nhiều nhất

Tags

anh bằng anh việt thu châu kỳ chế linh duy khánh giao tiên hoài linh hoàng nguyên hoàng oanh hoàng thi thơ hoàng trang huỳnh anh khánh ly lam phương lê dinh lê minh bằng lê thương lê uyên phương lệ thu minh kỳ mạnh phát nguyễn tất nhiên nguyễn văn đông ngô thụy miên ngọc lan như quỳnh nhạc tiền chiến phạm duy phạm đình chương saigon collection song ngọc thanh sơn thanh thúy thái thanh tiểu sử ca sĩ tiểu sử nhạc sĩ trúc phương trường sa trầm tử thiêng trần thiện thanh trịnh công sơn từ công phụng văn cao vũ thành an y vân
Liên hệ Ban Biên Tập

bbt@nhacxua.vn

DMCA.com Protection Status

No Result
View All Result
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát

© 2020 NhacXua.VN - Nhạc Xưa Thời Báo.