ADVERTISEMENT
Nhạc Xưa
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát
No Result
View All Result
Nhạc Xưa
No Result
View All Result
Home Bài viết Cảm xúc âm nhạc

Từ ca khúc “Con Đường Mang Tên Em” (nhạc sĩ Trúc Phương), nghĩ về loại “nhạc sến”

2019/05/26
0
Từ ca khúc “Con Đường Mang Tên Em” (nhạc sĩ Trúc Phương), nghĩ về loại “nhạc sến”

Có nhiều người cho nhạc sĩ Trúc Phương là Ông Hoàng Nhạc Boléro, nghĩa là vua sáng tác nhạc Boléro, và cũng không ít người đã cho ông sáng tác ra nhiều bài… nhạc sến.

Theo suy nghĩ của riêng tôi, người ta đã đặt cho cố nhạc sĩ Vinh Sử danh hiệu là “Vua Nhạc Sến” mới là đúng hơn, không nên mơ hồ đánh đồng nhạc sĩ nào sáng tác ra nhiều nhạc Boléro cũng đều là nhạc sến. Thử nghe, đọc lại và so sánh các bản nhạc của hai nhạc sĩ này, chúng ta dễ nhận ra nghệ thuật tiết tấu giai điệu cùng cách dùng từ của họ không đồng điệu với nhau, cho dù là cùng sáng tác bằng một điệu Boléro.

Kết quả hình ảnh cho nhac si truc phuong

Sến trong sáng tác có nghĩa như thế nào?

Bỏ qua nguồn gốc cái tên vốn vẫn còn chưa thống nhất, thì theo tôi, một bài nhạc có ca từ dễ dãi, hời hợt thiếu chiều sâu, một bài thơ có lời thơ lâm li bi đát cải lương mới gọi là nhạc sến và thơ sến. Có nhiều người cho nhạc Boléro đều là nhạc sến là sự đánh đồng. Những sáng tác “sến” là những sáng tác trước năm 1975 người ta gọi là “nhạc ba xu, thơ lá cải” nghĩa là rẻ tiền, không có giá trị nghệ thuật. Và từ trước đến nay, những tác giả đã sáng tác thiên về sến rồi thì khó mà thay đổi được tư chất sáng tác trong suốt cả đời mình.

Riêng về bài Con Đường Mang Tên Em của nhạc sĩ Trúc Phương sáng tác năm 1964, bị nhiều người chê là một sáng tác “sến” của Trúc Phương, được viết theo điệu Habanera, không như phần nhiều nhạc của ông làm theo điệu Boléro. Cũng đi sâu hơn về nội dung bài hát để xem bài hát này “sến” như thế nào.

Xem bài khác

Nhạc sĩ Trần Thiện Thanh và ca khúc Đồn Vắng Chiều Xuân: “nếu mai không nở anh đâu biết xuân về hay chưa…”

Cảm xúc về ca khúc “Biển Dâu” (Lê Dinh – Phương Trà) – “Tôi yêu người còn hơn yêu tôi…”


Click để nghe Chế Linh hát

Mỗi bài ca của các nhạc sĩ trước năm 1975 phần nhiều là mỗi bài kể lại mỗi chuyện tình, thường là chuyện tình tan vỡ, nhạc khúc Con Đường Mang Tên Em của Trúc Phương cũng như vậy, nhưng như hầu hết nhạc của ông, không dài dòng dàn trải chuyện tình, mà là khúc tiếng lòng si tình thất tình được thốt lên bằng những ca từ tha thiết được chắt lọc từng câu từng từ như một bài thơ tình đầy khắc khoải ưu tư:

Trở lại chuyện hai chúng mình
Khi em với anh vừa biết đam mê tình yêu tràn trề
Đường mòn đêm vắng bước chân em nhớ tên.

Điệp khúc 1 mở đầu cho câu chuyện tình của hai người khi còn tha thiết đón đưa nhau trên một con đường. Câu cuối của điệp khúc này là “Đường mòn đêm vắng bước chân quen nhớ tên”. Nhớ tên là nhớ tên ai? Nhớ tên gì? Tác giả không nêu lên rõ rệt, làm thành ba dấu chấm lửng lơ để cho chúng ta tự suy nghĩ và cảm nhận! Có phải đây là cách sử dụng ca từ của Trúc Phương để cho người nghe và người đọc phải suy ngẫm và tìm ra cho mình mỗi người một cách hình dung phán đoán riêng.

Rồi thời gian qua lối này
Khi tay trắng tay, buồn vác lên vai hành trang đường dài
Vì đời nên giả mắt giai nhân cho đời.

Câu cuối của điệp khúc 2: Đúng chính xác theo bản gốc của ấn phẩm tờ nhạc do nhà phát hành in là “giả mắt giai nhân”. Theo tôi nghĩ, nguyên văn ca từ của Trúc Phương là “trả mắt giai nhân”. Vì đời xui khiến phải ngăn cách nhau, thôi đành trả lại mắt giai nhân kia lại cho đời. Có thể là người sắp bản in cho tờ nhạc là người Bắc nên quen tiếng phát âm của vùng miền, đã sắp chữ “trả” thành chữ “giả” chăng? Những ca sĩ nào khi trình bày nhạc phẩm này, nên mạnh dạn hát là “trả”. Vì “giả mắt giai nhân” là hoàn toàn không có nghĩa.

Các bạn có thể nghe lại phiên bản thu âm trước 1975 này của Hoàng Oanh và Duy Khánh, có thể thấy ca sĩ Duy Khánh phát âm rất rõ chữ “trả mắt giai nhân”.


Click để nghe Duy Khánh và Hoàng Oanh song ca

Nghe buốt giá lúc nửa đêm nhớ đêm
lửa ngun ngút lúc gọi yêu về tim.
Con đường tình sử nằm đây,
đèn khuya mắt đỏ còn đầy dấu xưa

Khúc này như một khổ thơ hay. Lửa ngun ngút lúc gọi yêu về tim, như một câu thơ của một thi sĩ khổ công lắm mới phát ra được thứ ánh sáng tình yêu nhiệt cuồng đam mê như vậy.

Nếu chú ý đến hai câu cuối của khúc này thì chúng ta dễ nhận ra đó là hai câu thơ lục bát:

Con đường tình sử còn đây
đèn khuya mắt đỏ còn đầy dấu chân.

Là hai câu thơ lục bát của một nhà thơ tài hoa lắm mới làm nổi hai câu tuyệt tác đến thế. “Đèn khuya mắt đỏ”. Mắt đỏ đèn khuya thao thức đầy dấu xưa kỷ niệm. Trúc Phương đã đưa chúng ta đến những loạt hình dung ẩn dụ. Tôi đoan chắc là một “nhạc sĩ sến” không thể nào có đủ tư duy để cấu trúc được nghệ thuật tượng hình như vậy.

Đường chẳng riêng hai chúng mình
Nên khi vắng anh đường đã thay tên, còn chăng kỷ niệm
lạnh đầy theo tiếng bước ưu tư đi tìm.


Click để nghe Thanh Thúy hát

Giữa điệp khúc 3 cũng là đoạn cuối: “Đường đã thay tên” lại thêm lần nữa làm cho người nghe và người đọc không rạch ròi được ý nghĩa của hai từ “thay tên”. Đành phải suy nghiệm theo cách riêng là khi còn nhau, tác giả gọi là Con Đường Mang Tên Em, khi mất Em rồi thì Con Đường đã thay tên là Con Đường Kỷ Niệm hoặc là Con Đường Tình Lỡ… Mà trong bài hát Con Đường Mang Tên Em, nhạc sĩ Trúc Phương đã trân trọng ca tụng Con Đường đó là Con Đường Tình Sử.

Nhạc Trúc Phương thấm đẫm tình đời, ông đã tạo ra cho mình một giai điệu và chất ca từ riêng. Mỗi giai điệu ca từ của ông như được chảy ra từ trái tim thấm thía nỗi cô đơn của một nghệ sĩ si tình và thất tình. Cũng giống như các nhạc sĩ tài hoa cùng thời, ông đã trải qua nhiều mối tình thắm thiết yêu thương rồi tan vỡ trái ngang. Và đó cũng là chất liệu cho Trúc Phương sáng tác nhiều bài nhạc để đời đi vào lòng người bằng những khúc tình ca ray rức ưu tư thân phận con người.

Bài hát là những tâm tư tình cảm rất gần gũi với đại chúng, dễ đi vào lòng người, ca từ dễ hiểu nhưng không hề bình dân, và không thể nào bị xếp chung vào loại nhạc “sến” được.

Tuy nhiên suy cho cùng, “sang” hay “sến” thì đều có đối tượng khán giả riêng. Thí dụ như không thể nào bắt một anh phụ hồ nghe Đường Chiều Lá Rụng (Phạm Duy) để hiểu về những triết lý nhân sinh trong đó được, cho nên mỗi dòng nhạc đều phục vụ cho những khán giả khác nhau, điều đó mới thể hiện được sự đa dạng và phong phú của nền nghệ thuật phục vụ đại chúng.

Cũng xin nói thêm liên quan tới việc in sai lời nhạc đã nói ở trên, việc nhạc tờ gốc phát hành trước năm 1975 không phải lúc nào cũng in đúng chính xác 100% với lời mà nhạc sĩ đã sáng tác ra. Khi một nhạc sĩ sáng tác xong bài hát, được hãng đĩa mua bản quyền để thu âm, nhạc sĩ còn bán bản quyền bài nhạc cho một nhà xuất bản tờ nhạc, đó có thể là nhà xuất bản Minh Phát, Tinh Hoa Miền Nam, Mỹ Hạnh, Diên Hồng, Sóng Nhạc… Khi bán đứt bản quyền như vậy, việc sắp chữ cho bản in thuộc về nhà xuất bản, vì vậy công việc của một anh “thợ sắp chữ” hoàn toàn có thể xảy ra sai sót mà ngày nay người ta thường gọi là “lỗi đánh máy”, dẫn tới một số chữ bị sai khác với lời nhạc mà tác giả đã viết ra. Chỉ một số ít nhạc sĩ nổi tiếng có khả năng tự phát hành nhạc tờ mà không bán đứt bản nhạc cho nhà xuất bản, kể như Lam Phương, Hoàng Thi Thơ… nhưng không có nhiều nhạc sĩ có đủ “tự tin” tự phát hành nhạc tờ như vậy.

Trương Đình Tuấn
Bản quyền bài viết của nhacxua.vn

Share341TweetPin

Xem bài khác

Trường Vũ bất ngờ kết hôn lần 2 ở Bến Tre
Bài viết

Trường Vũ bất ngờ kết hôn lần 2 ở Bến Tre

Ngày 22/8/2024, khi ở tuổi 61, Trường Vũ - ca sĩ nổi tiếng với các ca khúc "Thân phận nghèo",...

by admin
August 26, 2024
Những giọng hát tiên phong của nhạc vàng bolero Việt Nam
Bàn Tròn Âm Nhạc

Những giọng hát tiên phong của nhạc vàng bolero Việt Nam

Giai điệu Bolero, với xuất xứ từ các thể loại nhạc như Rumba, Habanera, Valse và Tango, đã du nhập...

by admin
June 6, 2024
Tặng “bông” cho ca sĩ/tài tử có từ khi nào?
Bàn Tròn Âm Nhạc

Tặng “bông” cho ca sĩ/tài tử có từ khi nào?

Việc tặng bông trong các buổi đờn ca tài tử đã trở nên phổ biến trong những thập kỷ gần...

by admin
June 6, 2024
Ký Ức về Thương xá Sài Gòn xưa, nay đều đã thành dĩ vãng: TAX, Eden, Crystal Palace
Saigon xưa

Ký Ức về Thương xá Sài Gòn xưa, nay đều đã thành dĩ vãng: TAX, Eden, Crystal Palace

Trong bài hát "Chiều Trên Phá Tam Giang" của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh có câu: "Giờ này Thương Xá...

by admin
June 4, 2024
Renault 4CV – Huyền thoại xe taxi một thời Sài Gòn xưa
Saigon xưa

Renault 4CV – Huyền thoại xe taxi một thời Sài Gòn xưa

Trong những thập niên 1950, 1960 và 1970, hình ảnh những chiếc taxi hai màu xanh - trắng (hoặc vàng...

by admin
June 3, 2024
Lịch sử thành Cộng Hòa, từ thành Gia Định trở thành khu Đại học nổi tiếng Sài Gòn
Saigon xưa

Lịch sử thành Cộng Hòa, từ thành Gia Định trở thành khu Đại học nổi tiếng Sài Gòn

Những ai từng học ở trường Đại học Văn Khoa xưa, nay là trường Đại học Khoa học Xã hội...

by admin
June 3, 2024

Tags

anh bằng anh việt thu châu kỳ chế linh duy khánh giao tiên hoài linh hoàng nguyên hoàng oanh hoàng thi thơ hoàng trang huỳnh anh khánh ly lam phương lê dinh lê minh bằng lê thương lê uyên phương lệ thu minh kỳ mạnh phát nguyễn tất nhiên nguyễn văn đông ngân giang ngô thụy miên ngọc lan như quỳnh phạm duy phạm đình chương saigon collection song ngọc thanh sơn thanh thúy thái thanh tiểu sử ca sĩ tiểu sử nhạc sĩ trúc phương trường sa trầm tử thiêng trần thiện thanh trịnh công sơn từ công phụng văn cao vũ thành an y vân
Liên hệ Ban Biên Tập

bbt@nhacxua.vn

DMCA.com Protection Status

No Result
View All Result
  • Trang Chủ
  • Nhạc Xưa
  • Cảm xúc âm nhạc
  • Xuất xứ bài hát

© 2020 NhacXua.VN - Nhạc Xưa Thời Báo.