Thanh Thúy, tên đầy đủ là Nguyễn Thị Thanh Thúy, là nữ ca sĩ nổi tiếng tại miền Nam Việt Nam trước ngày 30 tháng 4 năm 1975. Giọng ca của bà được gọi là “Tiếng hát liêu trai”.
Thanh Thúy sinh ngày 2 tháng 12 năm 1943 tại Thừa Thiên Huế, trong một gia đình có năm chị em, nhưng chỉ có mình bà là ca sĩ và người em tên Thanh Châu thỉnh thoảng cũng đi hát.
Vì lý do gia cảnh, vì mẹ bị bệnh nan y, nên gia đình Thanh Thúy từ Huế đưa mẹ vào Sài Gòn chữa trị và thuê một căn nhà nhỏ trong con hẻm trên đường Cao Thắng.
Để mưu sinh và kiếm thêm tiền phụ vào việc thuốc thang cho mẹ, Thanh Thúy bắt đầu đi hát từ khi mới được 16 tuổi (1959), với chất giọng trầm ấm hơi khàn, lối phát âm nhả chữ rất riêng và đầy cảm xúc, sâu lắng, nghẹn ngào và nức nở, với dáng dấp mảnh mai và mái tóc dài buông lơi trên đôi vai gầy trong tà áo dài, Thanh Thúy có thể được coi như là một trong những nữ ca sĩ gây được nhiều tiếng vang nhất trong làng âm nhạc Việt Nam trong suốt thập niên 1960 và đã ngự trị trên các làn sóng phát thanh cũng như truyền hình tại miền Nam Việt Nam và trở thành một ngôi sao trên các sân khấu Đại nhạc hội cũng như phòng trà.
Tháng 11 năm 1961, tài tử điện ảnh kiêm đạo diễn Nguyễn Long thực hiện cuốn phim “Thúy đã đi rồi” nói về bà, ca khúc nhạc phim do nhạc sĩ Y Vân sáng tác và do ca sĩ Hùng Cường trình bày. Ngoài bộ phim này, hình ảnh Thanh Thúy còn xuất hiện trên sân khấu kịch và truyền hình. Các nghệ sĩ Kim Cương, Bích Thủy, Xuân Dung… đều đã đóng vai Thanh Thúy.
Năm 1962, Thanh Thúy được bầu chọn là Hoa hậu Nghệ sĩ, đồng thời là “Nữ ca sĩ ăn khách nhất” suốt 3 năm liền.
Sau 30 tháng 4 năm 1975, Thanh Thúy sang định cư tại Hoa Kỳ và vẫn tiếp tục đi hát cho các trung tâm băng nhạc tại hải ngoại cũng như trung tâm băng đĩa của chính bà.
Nhà thơ Nguyên Sa viết: “Thanh Thúy là nữ ca sĩ được ngợi ca nhiều nhất trong văn, trong thơ. Thi sĩ Hoàng Trúc Ly, nhà văn Mai Thảo, nhà thơ Viên Linh, nhà văn Tuấn Huy…. Bởi vì Thanh Thúy chính là người yêu trong mộng của cả một thế hệ, trong đó có những nhà văn, nhà thơ ….” Tiếng hát Thanh Thúy đã từng được nhà văn Mai Thảo mệnh danh là “Tiếng hát lúc 0 giờ”; giáo sư triết học Nguyễn Văn Trung thì gọi bà là “Tiếng hát liêu trai”; nhạc sĩ Tuấn Huy gọi là “Tiếng sầu ru khuya”.
Nhiều nhạc sĩ, thi sĩ sáng tác ca khúc, bài thơ để dành tặng riêng cho Thanh Thúy, như Trịnh Công Sơn viết bản nhạc đầu tay Ướt mi và “Thương Một Người”, Tôn Thất Lập sáng tác “Tiếng hát về khuya”
Anh Bằng sáng tác ca khúc “Tiếng ca u hoài” để tặng bà, Y Vân với “Thúy đã đi rồi”, và rất nhiều sáng tác của Trúc Phương đều lấy cảm hứng từ tình cảm của ông dành cho Thanh Thúy
Nhà thơ Hoàng Trúc Ly đã viết bốn câu thơ lục bát nổi tiếng để bày tỏ niềm giao cảm với tiếng hát Thanh Thúy với tựa đề là “Từ em tiếng hát lên trời”:
Từ em tiếng hát lên trời
Tay xao dòng tóc, tay mời âm thanh.
Sợi buồn chẻ xuống lòng anh
Lắng nghe da thịt tan thành hư vô.
Nhà thơ Vũ Hối, qua nét bút độc đáo như tranh vẽ dành tặng bốn câu thơ:
Liêu trai tiếng hát khói sương
Nghẹn ngào nhung nhớ giòng Hương quê mình
Nghiên sầu từng nét lung linh
Giọng vàng xứ Huế ấm tình quê hương.
