Vào đầu thập niên 1960, tên tuổi ca sĩ Việt Ấn tỏa sáng với bài hát Hận Đồ Bàn của nhạc sĩ Xuân Tiên. Ngày đó, khi nói đến ca sĩ Việt Ấn, người ta nghĩ ngay đến bài hát Hận Đồ Bàn; ngược lại, khi nói đến bài hát Hận Đồ Bàn, người ta nghĩ ngay đến ca sĩ Việt Ấn. Nghệ danh Việt Ấn (Việt Nam – Ấn Độ) được ghép từ 2 gốc tích là cha người Ấn Độ, mẹ người Việt Nam của người ca sĩ tài hoa có kết cuộc nhiều uẩn khúc này.
Nếu bạn là người yêu thích nhạc xưa, hãy theo dõi kênh YouTube này để nghe đọc các bài cảm nhận về âm nhạc (phân tích ý nghĩa, hoàn cảnh sáng tác, tiểu sử ca nhạc sĩ): LINK YOUTUBE < Click
Bài Hận Đồ Bàn có nội dung ai oán, nhắc đến nỗi hận vong quốc của dân nước Chiêm Thành, nuối tiếc thời oanh liệt của vua Chế Bồng Nga. Người Chiêm Thành có mối liên quan về văn hóa, tâm linh với người Ấn Độ với đạo Bà La Môn, và ca sĩ Việt Ấn là người gốc Ấn Độ nên cũng rất phù hợp với bài hát Hận Đồ Bàn – tương tự như ca sĩ Chế Linh, một người con của dân tộc Chăm
Click để nghe Việt Ấn hát Hận Đồ Bàn
Ca sĩ Việt Ấn tên thật là Sheilabal Kanasitabura, sinh năm 1935. Lúc nhỏ ông học ở Trường Sơ Đẳng Tiểu Học Biên Hòa. Vì tên dài, khó đọc, nên bạn bè thường gọi ông bằng tên lóng là “Si Bi Li” (SBL). Có lẽ, gene của cha trội hơn mẹ, nên diện mạo ông giống hệt người Ấn Độ, còn giọng nói lại là Việt Nam chính cống. Những người từng gặp mặt SBL kể lại rằng ông có vóc người cao lớn, da đen, tóc hơi quăn, mắt lộ to, hiền hòa, vui tính, dễ khóc.
Sau bậc tiểu học, SBL đi Saigon học Trung học ở trường Huỳnh Khương Ninh. Thời gian nầy, ông thường chơi guitar, thích ca hát, tham gia sinh hoạt văn nghệ ở trường.
Vào khoảng 1953, ông tham gia thi hát do đài phát thanh Pháp Á tại Sài Gòn tổ chức với tên Việt Ấn và chỉ được xếp hạng thứ ba. Việt Ấn trở thành ca sĩ hát nhạc trữ tình tại các tụ điểm ca nhạc như rạp Quốc Thanh, quán cơm bình dân Anh Vũ. Được biết Việt Ấn cũng là một thành viên trong ban nhạc của nhạc sĩ Xuân Tiên (tác giả ca khúc Hận Đồ Bàn) thường hát ở các phòng trà.
Ngoài khả năng hát tân nhạc, Việt Ấn con gây ngạc nhiên khi có khả năng hát vọng cổ rất mùi.
Click để nghe Việt Ấn hát tân cổ bài Con Thuyền Không Bến
Tuy nhiên vào những ngày cuối tháng 4 năm 1975, Việt Ấn qua đời khi mới 40 tuổi, ông bị đánh gục trước cửa 1 phòng trà.
Sau đây là bài báo đăng tin ca sĩ Việt Ấn qua đời ngày 21/4/1975, lúc đó vẫn chưa rõ nguyên nhân, rồi sau đó vì hoàn cảnh thời cuộc (thời điểm 30/4), không có một cơ quan nào tiếp tục điều tra vụ án bí ấn này nữa, nó vĩnh viễn trở thành 1 bí ẩn và đi vào quên lãng.
Theo những người bạn học của Việt Ấn thì thuở nhỏ ông rất “nhát gan”, chưa bị thầy đánh đã vội la khóc rồi, nên không thể nào làm những chuyện to lớn, tày trời, gây nên ân oán giang hồ được. Vì vậy vụ án của ông có những uẩn khúc muôn đời bị quên lãng.
Các bản thu của Việt Ấn còn cho đến nay rất ít, chủ yếu là đĩa nhựa với bài Con Thuyền Không Bến hát tân cổ nhạc, cùng 2 bài hát Hận Đồ Bàn và Tình Cố Đô.
Hận Đồ Bàn
Sáng tác: Xuân Tiên
Rừng hoang vu, vùi lấp bao nhiêu uất căm hận thù
Ngàn gió ru, muôn tiếng vang trong tối tăm mịt mù.
Vạc kêu sương, buồn nhắc đây bao lúc xưa quật cường.
Đàn đóm vương, như bóng ai trong lúc đêm trường về.
Rừng trầm cô tịch, đèo cao thác sâu
Đồi hoang suối reo hoang vắng cheo leo
Ngàn muôn tiếng âm.
Tháng năm buồn ngân
Âm thầm hòa bài hận vong quốc ca.
Người xưa đâu?
Mà tháp thiêng cao đứng như buồn rầu.
Lầu các đâu?
Nay thấy chăng rừng xanh xanh một màu.
Đồ Bàn miền Trung đường về đây
Máu như loang thắm chưa phai dấu
xương trắng sâu vùi khí hờn căm khó tan
Kìa ngoài trùng dương đoàn thuyền ai
nhấp nhô trên sóng xa xa tắp
Mơ bóng Chiêm thuyền Chế Bồng Nga
Vượt khơi về kinh đô
Ngàn thớt voi uy hiếp quân giặc thù
Triền sóng xô,
muôn lớp quân Chiêm tiến như tràn bờ.
Tiệc liên hoan,
Nhạc tấu vang trên xứ thiêng Đồ Bàn
Dạ yến ban cung nữ dâng lên khúc ca Về Chàm.
Một thời oanh liệt người dân nước Chiêm
Lừng ghi chiến công vang khắp non sông.
Mộng kia dẫu tan, cuốn theo thời gian nhưng hồn ngàn đời còn theo nước non.
Người xưa đâu? Mồ đắp cao nay đã sâu thành hào.
Lầu các đâu? Nay thấy chăng rừng xanh xanh một màu.
Người xưa đâu?
Người xưa đâu?
Người xưa đâu?
Về hoàn cảnh sáng tác của ca khúc Hận Đồ Bàn, nhạc sĩ Xuân Tiên chia sẻ rằng thời trẻ ông đã nghiên cứu về âm điệu của các miền đất nước, trong đó có vùng Quy Nhơn, Bình Định. Sau này khi đã vào Sài Gòn, làm trong đài phát thanh, ông muốn sáng tác 1 ca khúc với chủ đề khác với chủ đề tình yêu đôi lứa của các nhạc sĩ khác nên mới tìm hiểu lại lịch sử của vùng đất Bình Định, về dân tộc Chàm và lịch sử Champa mấy trăm năm trước đó để sáng tác thành ca khúc Hận Đồ Bàn, nói thay lời của người dân nước Chiêm bị vong quốc.
Đông Kha
Bản quyền bài viết của nhacxua.vn