Với những du khách Đà Lạt, người Đà Lạt, hay là những ai yêu quý xứ sở sương mù đều quen thuộc với tòa nhà màu gạch đỏ với tháp chuông hình cây viết vươn cao ở trên một ngọn đồi nhìn xuống Hồ Xuân Hương thơ mộng. Ngày xưa, khi chưa có nhà cao tầng mọc lên, thì ở bất kỳ nơi đâu ở trong thị xã Đà Lạt (thuộc tỉnh Tuyên Đức trước 1975) cũng đều nhìn thấy được ngọn tháp tòa nhà.
Đó chính là Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt (Trước 1975 mang tên Lycée Yersin), là công trình kiến trúc được Hội Kiến trúc sư thế giới (UIA) công nhận là một trong số 1.000 công trình xây dựng độc đáo của thế giới trong thế kỷ 20. Trường đã từng là điểm tham quan nổi tiếng ở xứ sương mù, nhưng từ vài năm nay đã không cho khách vào tham quan nữa.
Trường được xây dựng trong vòng 8 năm, hoàn thành năm 1927 và mở cửa đón học sinh nội trú từ ngày 7 tháng 1 năm 1928. Tên gọi đầu tiên của trường là Petit Lycée Dalat, là trường tiểu học và trung học chuyên dành cho việc giảng dạy con em người Pháp và Châu Âu.
Tuy nhiên sau đó vùng đất Đà Lạt ngày càng thu hút nhiều gia đình trong giới thượng lưu người Việt đến sinh sống, nên trường cũng nhận luôn con em người Việt. Hoàng đế Bảo Đại hoặc quốc vương Kampuchea Norodom Sihanouk cũng đều đã từng có một thời gian học tại đây.
Năm 1932 trường được đổi tên thành Grand Lycée de Dalat và đến năm 1935 trường mang tên là Lycée Yersin để tưởng nhớ tới bác sĩ người Pháp gốc Thụy Sĩ là Alexandre Yersin, người đã có công tìm ra cao nguyên Lâm Viên để rồi sau đó khai sinh ra Đà Lạt. Cái tên Lycée Yersin được giữ nguyên cho đến năm 1975.
Điểm nhấn của trường là dãy lớp học hình vòng cung và tháp chuông cao. Gạch xây trường là gạch trần đỏ được chở từ châu Âu sang, còn mái được lợp bằng ngói cũng của Pháp (nhưng sau đó đã được trùng tu lại nên mái ngói hiện giờ không còn là nguyên thủy).
Tòa nhà chính cao ba tầng uốn lượn hình vòng cung có 24 phòng, với tháp chuông cao 54 mét. Phía bên ngoài tháp chuông trước đây có một đồng hồ nhưng có lẽ đã bị tháo dỡ. Du khách chỉ có thể thấy vết tích của chiếc đồng hồ lớn còn in lại trên nền gạch. Bên trên tháp chuông cũng không còn quả chuông do bị tháo dỡ đã lâu.
Ngôi trường này được kiến trúc sư Paul Moncet thiết kế và giám sat xây dựng. Ông muốn đưa một số đường nét kiến trúc quê hương của bác sĩ Yersin vào (kiến trúc của thành phố Morges ở Thụy Sĩ), do đó trường có tháp chuông, mái đứng, vòm hành lang chạy quanh và uốn cong.
Sau năm 1975, trường Lycée Yersin đổi tên thành Trung tâm Giáo dục Hùng Vương, rồi sau đó là trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt như hiện nay, là nơi chuyên bồi dưỡng cán bộ quản lý cho các trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở.
Mời các bạn xem lại những hình ảnh xưa và nay của Lycée Yersin:
Đông Kha – nhacxua.vn biên soạn
