Thập niên 1960 ở miền Nam Việt Nam là thời kỳ vàng son của dĩa nhựa với hàng chục hãng thu âm cùng hoạt động rất sôi nổi, với những nhãn hiệu vẫn còn quen thuộc với người yêu nhạc cho đến nay là Asia Sóng Nhạc, Continental, Hãng Dĩa Việt Nam, Vô Tuyến, Tình Ca Hai Mười…
Sang thập niên 1970, dĩa nhựa bắt đầu dần thoái trào, nhường chỗ cho loại băng cối magnetic ưu việt hơn về khả năng lưu trữ, thời lượng của mỗi băng. Một trong những nhãn hiệu đầu tiên phát hành nhạc trên băng magnetic chính là Shotguns, bắt đầu xuất hiện từ năm 1969, được công chúng lẫn giới chuyên môn đánh giá cao về mặt nghệ thuật lẫn kỹ thuật.
Báo chí Sài Gòn thập niên 1970 đã gọi những băng nhạc Shotguns do nhạc sĩ Ngọc Chánh thực hiện là món ăn tinh thần quan trọng trong đời sống con người, chứa đầy những buồn vui hờn giận, là thương hiệu bảo chứng cho giá trị nghệ thuật cao của loại băng nhạc có các bài hát và bản thu âm được chọn lọc kỹ lưỡng, cùng hầu hết những ca sĩ nổi tiếng nhất của làng nhạc miền Nam thời vàng son.
Với chất lượng âm thanh 4 chiều chuyển động, tiền thân của surround sound sau này, các băng nhạc Shotguns của nhạc sĩ Ngọc Chánh thực thiện đã đi tiên phong trong việc tạo ra những sản phẩm âm nhạc có chất lượng tốt nhất thời bấy giờ.
Trong gần 6 năm, kể từ 1969 đến 1975, nhạc sĩ Ngọc Chánh đã thực hiện khoảng trên 30 băng nhạc Shotguns, đến nay đã hơn 40 năm kể từ ngày cuốn băng Shotguns cuối cùng được phát hành, nhưng đông đảo người yêu nhạc trước 1975 vẫn đang tìm nghe lại những băng nhạc này, như là tìm lại những giá trị xưa cũ không bị phai mờ theo thời gian.
Về xuất xứ của tên gọi Shotguns, vào năm 1968, nhạc sĩ Ngọc Chánh là trưởng ban nhạc mang tên Shotguns, chuyên biểu diễn tại các club Mỹ, rồi sau đó là đóng đô hàng đêm ở vũ trường Queen’s Bee ở lầu 2 của thương xá Eden.
Theo nhạc sĩ Ngọc Chánh kể lại, lý do ông chọn cái tên Shotguns, đó là vì mục đích ban đầu của ban nhạc mà ông cùng với ca sĩ Pat Lâm thành lập là để chơi nhạc ở các club phục vụ cho quân nhân Mỹ, nên đã quyết định chọn tên của một bài nhạc Mỹ đình đám thời đó để làm tên ban nhạc.
Ban nhạc Shotguns có thời gian đã tập trung được những gương mặt ưu tú của làng nhạc Sài Gòn, như nhạc sư Lê Văn Thiện, nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 chuyên về dương cầm, nhạc sĩ Xuân Tiên thổi sáo, nhạc sĩ Đan Thọ chuyên vĩ cầm, nhạc sĩ Hoàng Liêm chuyên guitar, saxo Trần Vĩnh, guitar bass Duy Khiêm, Cao Phi Long chuyên về trompet, cùng những tiếng hát lừng lẫy là Pat Lâm, Elvis Phương.
Một năm sau đó (1969), nhạc sĩ Ngọc Chánh bắt đầu sản xuất những băng nhạc đầu tiên, cũng chọn tên là Shotguns vốn đã quen thuộc trong làng nhạc vào thời đó. Tuy nhiên ông đã vấp phải những thất bại đầu tiên khi bước chân vào lĩnh vực mới này.
Băng nhạc Shotguns số 1 phát hành ngày 22 tháng 7 năm 1969 gồm 2 cuốn nhạc Việt và nhạc Mỹ riêng biệt, được thu âm ở phòng thu đường Bùi Hữu Nghĩa của một chuyên viên từng làm ở đài phát thanh Sài Gòn với phần hoà âm và ban nhạc do chính Ngọc Chánh đảm trách.
Trong cuốn băng Shotguns 1 nhạc Việt Nam, nhạc sĩ Ngọc Chánh chọn bản Một Trăm Phần Trăm (nhạc sĩ Tuấn Hải – Ngọc Sơn) để mở đầu. Đây là ca khúc nhạc lính rất nổi tiếng thời điểm đó với giọng ca Hùng Cường đang làm mưa làm gió trên thị trường nhạc, thường xuyên xuất hiện trên đài truyền hình và đài phát thanh, vì vậy nên nhạc sĩ Ngọc Chánh rất tin tưởng vào sự thành công của băng Shotguns 1 này.
Tuy nhiên thực tế hoàn toàn khác, cuốn băng đầu tay này của nhạc sĩ Ngọc Chánh bán được rất ít. Ông kể lại rằng trong một lần khi đi công tác ở Ban Mê Thuột đã mang theo 20 cuốn băng Shotguns 1 nhạc Việt Nam vào một club dành cho quân đội và gửi số băng này nhờ bán giùm. Bà chủ club này có chồng là Thiếu tá, ông nghe xong cuốn băng này liền nói bà vợ đem trả lại tất cả, với lý do là không chấp nhận bài Một Trăm Phần Trăm do Hùng Cường ca.
Ngoài ra thì cuốn Shotguns 1 Nhạc Mỹ cũng không bán được bao nhiêu. Kết quả là 2 cuốn băng Shotguns 1 bị lỗ nặng.
Thất bại này được nhà báo Nguyễn Việt giải thích là do trưởng ban Shotguns không tìm hiểu kỹ thị hiếu người mua băng nhạc khi bước chân vào lĩnh vực này. Trong cùng 1 băng, ông lại cho xuất hiện cùng lúc 2 trường phái âm nhạc khác nhau: Hùng Cường, Duy Khánh… xuất hiện cùng lúc với Thanh Lan, Khánh Ly, Elvis Phương… nên không được thính giả đón nhận.
Từ kinh nghiệm này, ở các chương trình sau đó nhạc sĩ Ngọc Chánh đã rất thận trọng khi chọn bài hát, ca sĩ. Ông tiếp tục cuốn Shotguns 4 (không có cuốn số 2 và số 3 vì muốn tránh xa cuốn số 1 thất bại) và bắt đầu bán được nhiều, có lợi nhuận để đầu tư tiếp. Cho đến cuốn Shotguns số 6 là Băng Vàng Shotguns 1970 thì thành công rực rỡ. Một tờ nhật báo bán chạy nhất lúc bấy giờ đưa tin về kỹ thuật thu âm tiên tiến của ban nhạc lần đầu có mặt ở Việt Nam, giới nghe âm nhạc bắt đầu chú ý và từ đó Shotguns trở thành nhãn hiệu băng được mọi người tin cậy, bán chạy nhất bấy giờ.
Cho đến ngày nay, người yêu nhạc vẫn còn nhắc đến các chương trình được gọi là “Băng Vàng” phát hành hàng năm để kỷ niệm ngày thành lập của trung tâm. Người yêu nhạc vẫn còn tìm nghe các chương trình “Xuân” và “Tất Niên” của Shotguns để mừng Tết Tây và ngày Tết Nguyên Đán của Việt Nam hay băng “Giáng Sinh” cho ngày lễ Noel.
Click để nghe băng Shotguns Giáng Sinh
Điểm khác biệt và là thế mạnh của băng Shotguns so với các nhãn hiệu băng khác, đó là bài hát được tuyển lựa rất kỹ lưỡng. Nhiều nghệ sĩ đã nhận xét rằng nhạc sĩ Ngọc Chánh có một khả năng thẩm âm rất đặc biệt không phải ai cũng làm được, ông có thể đoán biết giọng hát lạ có thể thành danh hay không, hoặc đoán biết trước một bài hát mới có ăn khách hay không. Nhờ vậy mà những cuốn băng Shotguns do ông làm ra đều là những tác phẩm âm nhạc hoàn hảo.
Ngoài ra, nhạc sĩ Ngọc Chánh có một ban nhạc riêng Shotguns, được xem là “đệ nhất ban nhạc”, nên có thể mạnh trong việc hòa thanh, thâu thanh, nâng tầm cho bài hát. Người hòa âm cho các băng nhạc thường là nhạc sư Lê Văn Thiện, một trong những nhạc sĩ hòa âm nổi tiếng nhất, hoặc chính nhạc sĩ Ngọc Chánh cũng tự hòa âm.
Một điều không thể không nhắc đến nữa là hầu hết những ca sĩ nổi tiếng nhất của các thế hệ khác nhau đều đã từng nhiều lần hát trong băng Shotguns, từ Thái Thanh, Khánh Ly, Lệ Thu, Duy Trác, Sĩ Phú cho đến Thanh Thúy, Hoàng Oanh, Trúc Mai, Hà Thanh, Thanh Lan, Chế Linh, Nhật Trường, Giao Linh, Hương Lan đến những ca sĩ “ruột” như Elvis Phương, Anh Khoa, Thái Châu, Dạ Hương…
Sau đây, mời các bạn nghe lại những băng nhạc Shotguns tiêu biểu:
Click để nghe Shotguns Băng Vàng 1970
Click để nghe Shotguns Băng Vàng 1971
Click để nghe Shotguns Băng Vàng 1974
Click để nghe băng Tân Niên 1971
Click để nghe băng Shotguns tiếng hát Elvis Phương
Băng Shotguns chủ đề Thương Ca
Click để nghe băng Tứ Quý
Click để nghe băng Tác Giả Tác Phẩm
Băng Shotguns 9
Băng Shotguns 8
nhacxua.vn biên soạn