Thảo Cầm Viên Sài Gòn, thường hay được gọi là Sở Thú, là công viên Bách Thảo – Vườn Thú nổi tiếng của Sài Gòn, được bắt đầu xây dựng năm 1865, là vườn thú lâu đời, có tuổi thọ đứng hàng thứ 8 trên thế giới.
Cho đến thập niên 1990, Sở Thú vẫn là một địa điểm quen thuộc cho những buổi vui chơi, thư giãn cuối tuần của người dân Sài Gòn và những tỉnh lân cận. Chỉ đến khi mô hình khu vui chơi kết hợp như Đầm Sen và Suối Tiên ra mắt thì Sở Thú ngày càng vắng khách, mặc dù có địa thế đẹp ngay trung tâm thành phố.
Cùng nhìn lại những hình ảnh sống động của Thảo Cầm Viên trước năm 1975.
Từ ngoài cổng Thảo Cầm Viên nhìn vào có thể thấy Viện Bảo Tàng bên tay trái. Đây là giao lộ của 2 đường Nguyễn Bỉnh Khiêm và Thống Nhứt (nay là Lê Duẩn)
Viện Bảo Tàng được xây dựng năm 1927 và khánh thành năm 1929 với tên ban đầu là Bảo tàng Pacha Đa Lagos. Ngày 16 tháng 5 năm 1956, theo nghị định 321-GD/NĐ, đổi tên Bảo tàng là Viện bảo tàng Quốc gia Việt Nam thuộc Bộ Quốc gia Giáo dục. Ngày 3 tháng 9 năm 1958, Viện bảo tàng Quốc gia Việt Nam chính thức mở cửa đón khách tham quan.
Thời Pháp, đây là Đền Kỷ niệm (Temple de Souvenir), để tưởng niệm những người Việt tử trận vì đi lính cho Pháp trong Thế chiến thứ nhất. Sau năm 1954, đền được đổi tên là Đền Quốc Tổ Hùng Vương, và thờ thêm một số nhân vật lịch sử khác, như: Lê Văn Duyệt, Trần Hưng Đạo… Năm 1975, đền đổi tên là Đền Hùng Vương.
Bên cạnh ngôi đền là tượng voi bằng đồng cao 1,5m, nặng khoảng một tấn, được đặt trên một cái bệ hình chữ nhật cao 1,6m.
Đây là món quà vua Thái Lan Paramindr Maha Prajadhipok tặng cho triều đình nhà Nguyễn hồi thập niên 1930. Với nguồn gốc lịch sử như vậy, bức tượng này được coi là một công trình nghệ thuật mang ý nghĩa biểu tượng cho tình hữu nghị Việt Nam – Thái Lan.
Theo các tư liệu được lưu giữ , vào năm 1934, Bộ Ngoại giao Thái Lan đã gửi bản thiết kế, dự toán sơ bộ và ảnh minh họa tượng voi đồng sẽ tặng cho Việt Nam. Toàn quyền Đông Dương lúc bấy giờ đã yêu cầu thống đốc Nam Kỳ lựa chọn một địa điểm rộng rãi để đặt tượng.
Sau các cuộc thảo luận, hội đồng Chính quyền Sài Gòn – khu vực Chợ Lớn quyết định dựng tượng ở phía trước Đền kỷ Niệm bên trong Thảo Cầm Viên. Vào ngày 30/10/1935, tượng voi Hoàng gia cập bến Sài Gòn sau khi được chuyển đến từ Bangkok.
Thiếu nữ Sài Gòn ngồi bên hồ bán nguyệt bên trong Thảo Cầm Viên. Bên dưới đây là thêm các hình ảnh người dân vui chơi, tham qua công viên:
Mưu sinh trong Thảo Cầm Viên:
Những tình nhân hẹn hò:
Về lịch sử của Thảo Cầm Viên, vườn bách thảo – sở thú có tuổi đời 155 tuổi, trên trang wiki ghi như sau:
Ngày 23 tháng 3 năm 1864, chỉ một vài năm sau khi Pháp chiếm được Gia Định và bắt đầu quy hoạch thành phố Sài Gòn, chuẩn đô đốc Pierre-Paul de La Grandière đã ký nghị định cho phép xây dựng một Vườn Bách Thảo. Ngay sau đó, Louis Adolphe Germain, một bác sĩ thú y của quân đội Pháp, được giao nhiệm vụ mở mang 12 ha trên vùng đất hoang ở phía đông bắc rạch Thị Nghè để làm nơi nuôi thú và ươm cây. Tháng 3 năm sau (1865) thì một số chuồng trại đã xây xong.
Để biến nơi này thành nơi nuôi trồng các loài động vật, thực vật của toàn Đông Dương; vừa để trưng bày, vừa để cung cấp cây giống cho Muséum national d’histoire naturelle và trồng dọc theo các trục lộ ở Sài Gòn; viên Thống đốc Nam Kỳ nhận thấy cần phải có người giỏi chuyên môn hơn, nên đã mời J.B. Louis Pierre, người phụ trách chăm sóc thực vật của Vườn bách thảo Calcutta (Ấn Độ), sang làm giám đốc vào ngày 28 tháng 3 năm 1865. Cuối đó, Vườn Bách Thảo được nới rộng đến 20 ha.
Ngày 15 tháng 12 năm 1867, Thống đốc De La Grandière ban hành nghị định số 183 nhằm chấn chỉnh tổ chức và điều hành Vườn Bách Thảo, đặt nơi đây dưới sự quản lý của Hội đồng thành phố Sài Gòn, với một ngân khoản điều hành 21.000 quan Pháp/năm, do ngân sách thuộc địa cung cấp.
Ngày 17 tháng 2 năm 1869, phó đô đốc G. Ohier, quyền Thống đốc Nam Kỳ, ký nghị định số 33 thành lập Ủy ban thường trực do Philastre làm chủ tịch, để giám sát việc chi tiêu tại Thảo Cầm Viên. Vào thời điểm này, chi phí hàng năm của Vườn Bách Thảo đã được nâng lên 30.000 quan Pháp/năm. Cũng theo nghị định trên, đúng ngày Quốc khánh của Pháp 14 tháng 7 năm 1869, Vườn Bách Thảo mở cửa thường trực cho công chúng vào xem.
Năm 1924, khuôn viên của Vườn Bách Thảo sáp nhập thêm bên bờ bắc rạch Thị Nghè 13 ha nữa; một cây cầu đúc được bắc qua rạch để nối liền hai khu vực hoàn thành năm 1927. Cũng trong năm đó, nhờ sự vận động của một viên chức Pháp tại Nhật, chính phủ Nhật đã cung cấp cho Vườn Bách Thảo khoảng 900 giống cây lạ.
Đến thời đệ nhất cộng hòa, công viên này chính thức được mang tên là Thảo Cầm Viên cho đến nay.
Đông Kha biên soạn
Nguồn: nhacxua.vn
Nguồn hình ảnh: manhhai flickr