Đoàn Chuẩn là một trong những nhạc sĩ tài hoa bậc nhất của tân nhạc Việt trong thập niên 1950. Hầu hết những bài hát của ông trong một giai đoạn khá ngắn ngủi đều nổi tiếng và trở thành bất tử với giai điệu và lời ca rất lãng mạn, đúng với tính chất của dòng nhạc tiền chiến trước đó. Cho nên dù hầu hết nhạc của Đoàn Chuẩn được viết sau thời tiền chiến (sau 1945), nhưng vẫn được người ta xếp chung vào loại nhạc này.
“Gió bay từ muôn phía, tới đây ngập hồn anh…”
Click để nghe Sĩ Phú hát Tà Áo Xanh
Là một nhạc sĩ, Đoàn Chuẩn còn là một công tử nhà giàu, lại rất đẹp trai, nên dù có gia đình sớm, xung quanh ông luôn có những hình bóng giai nhân, đã được người đời thêu dệt thành những giai thoại. Khi đọc lại những câu chuyện có phần huyễn hoặc này, cảm giác là chỉ có 3 phần thực, 7 phần là hư ảo. Tuy nhiên có một giai thoại về bài hát nổi tiếng Tà Áo Xanh của Đoàn Chuẩn, đã được nhiều người xác nhận, trong đó có nhân vật chính người đẹp Thanh Hằng (tức ca sĩ Thanh Hằng nổi danh của Hà Nội trong 2 thập niên 1950-1960).
Mời bạn theo dõi câu chuyện sau đây.
Nhiều người cho rằng những ca khúc mà nhạc sĩ Đoàn Chuẩn viết trong giai đoạn 1954-1956 đều dành cho người đẹp Thanh Hằng, đó là Tà Áo Xanh, Gửi Gió Cho Mây Ngàn Bay, Vàng Phai Mấy Lá (còn có tên khác là Vĩnh Biệt, hoặc Bài Ca Bị Xé).
Người đẹp Thanh Hằng là ca sĩ thường đi hát ở rạp của gia đình Đoàn Chuẩn sở hữu. Chuyện tình của họ được nhiều người thêu dệt nên rất lãng mạn, mà nổi tiếng nhất là câu chuyện trong một lần ngẫu hứng, Đoàn Chuẩn đã đưa Thanh Hằng đi biển Đồ Sơn. Trong khi nhiều người gửi xe trên bờ và đi bộ xuống biển thì ông lại cho xe chạy xuống bờ cát chỉ bởi ước muốn bâng quơ của người tình: “Chỉ cần bước chân ra khỏi xe là có thể chạm ngay vào những con sóng”. Sau khi phi xe xuống thẳng bờ cát và bị nhắc nhở, Đoàn Chuẩn đã khoát tay và bảo “Xe chiếu bóng đến đâu thì trả tiền đến đó”.
Một câu chuyện phổ biến khác xuất hiện một số mặt báo là khi biết chuyện tình cảm của Đoàn Chuẩn với ca sĩ Thanh Hằng, vợ của nhạc sĩ là bà Xuyên đến tìm gặp tại nhà của cô ca sĩ trẻ tại phố Đào Duy Từ, gần Chợ Gạo. Bà Xuyên hỏi cô: “Chị hỏi thật em, em có yêu anh Đoàn Chuẩn không?”. Thanh Hằng trả lời rằng có. Bà nói tiếp: “Em trót yêu anh Đoàn Chuẩn nhà chị thì chị trao chìa khóa nhà cửa và cả năm đứa con của anh ấy nhé”. Thanh Hằng dĩ nhiên chấm dứt cuộc tình và xé những bài hát Đoàn Chuẩn tặng. Vì vậy có một bài hát ra đời sau đó có tên “Bài Ca Bị Xé”, được biết đến với tên chính thức là Vàng Phai Mấy Lá.
Câu chuyện này sau đó được Thanh Hằng nhiều lần phủ nhận. Tuy nhiên mới đây, trong buổi phỏng vấn với nhà báo minh Đức, lần đầu tiên bà Thanh Hằng thừa nhận và nói rằng:
“Bà ấy (tức vợ Đoàn Chuẩn) có tới gặp tôi và hai người nói chuyện với nhau. Bà ấy bảo giữa em và chị có một người phải hy sinh. Tôi bảo thế thì đó là tôi. Ông ấy là người có vợ rồi thì tôi không thể yêu”.
Bà Thanh Hằng nói thêm, bà biết tình cảm của Đoàn Chuẩn, nhưng không thể tiến tới tình yêu được vì ông đã có vợ rồi. Đó cũng là lý do mà suốt những năm sau đó, bà luôn phủ nhận sự liên hệ tình cảm với nhạc sĩ Đoàn Chuẩn.
Cũng trong dịp trả lời phỏng vấn này, Thanh Hằng cũng nói về ca khúc Tà Áo Xanh (tên khác là Dang Dở) của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn:
“Tôi cũng biết ông ấy sáng tác ca khúc “Tà Áo Xanh” dành cho tôi vì tôi rất hay mặc áo xanh. Tôi nhớ lắm, tôi từng đến nhà ông ấy, ra ngoài ban công đứng và hỏi ông: Ơ, sao mùa xuân mà lá vẫn rơi, thế là thế nào nhỉ?”
Đó chính là lý do mà nhạc sĩ Đoàn Chuẩn viết những ca từ đã rất quen thuộc với nhiều thế hệ khán giả yêu nhạc tiền chiến suốt hơn 60 năm qua:
Anh còn nhớ em nói rằng
Sao mùa xuân lá vẫn rơi?
Sao mùa xuân lá vẫn bay?
Để trả lời người giai nhân kia, chàng nhạc sĩ bâng khuâng:
Em ơi, có hoa nào không tàn
có trời nào không mây
có tình nào không phai?
Vì người đẹp thích màu áo xanh, nên nhạc sĩ viết:
Em còn nhớ anh nói rằng
khi nào em đến với anh
xin đừng quên chiếc áo xanh
Em ơi, có đâu ngờ đến rằng
có màu nào không phai
như màu xanh ái ân…
Và cuộc tình mới chớm đã phai. Vì chàng đã có gia đình, nàng đành rút lui và lên xe hoa theo chồng không lâu sau đó, để lại những ngậm ngùi trong câu hát:
Rồi chiều nao xác pháo
bên thềm tản mác bay
em đi trong xác pháo
anh đi không ngước mắt
thôi đành em…
Bà Thanh Hằng cũng nói rằng bà chưa từng hát Tà Áo Xanh một lần nào, dù đã từng là một ca sĩ có tiếng, vì biết rằng ca khúc này là viết cho mình, và bà không thể tự hát một bài hát viết về chính mình.
Theo tác giả Nguyễn Trương Quý trong cuốn Một Thời Hà Nội hát, cho đến về sau này, bà Thanh Hằng vẫn thư từ qua lại với Đoàn Chuẩn với tư cách bạn bè, nhạc sĩ còn lưu giữ bên mình tấm ảnh Thanh Hằng lúc đã tuổi đã không còn trẻ ở bên dưới:
Ca sĩ Lệ Thu cho biết ca khúc Tà Áo Xanh cũng là bài đầu tiên mà cô chọn hát khi lần đầu tiên đứng trên sân khấu ca nhạc năm 1959, khi vẫn còn học trung học. Mời các bạn nghe lại 1 bản thu âm trước 1975 của Lệ Thu sau đây:
Click để nghe Lệ Thu hát Tà Áo Xanh
Bài: Đông Kha
Bản quyền bài viết của nhacxua.vn