Kim Anh thuộc thế hệ ca sĩ trưởng thành sau năm 1975 tại hải ngoại. Khi nhắc đến giọng hát Kim Anh, người ta nhớ ngay đến ca khúc nhạc Hoa nổi tiếng là Mùa Thu Lá Bay, nhạc phẩm đã làm nên tên tuổi và gắn liền với cả sự nghiệp ca hát của cô.
Kim Anh sở hữu giọng ca khàn nhưng đặc biệt truyền cảm, sự nghiệp đạt đến đỉnh vinh quang vào khoảng giữa thập niên 1980. Tuy nhiên cuộc đời cô cũng từng phải chạm đến những đau khổ đến tận cùng.
Ca sĩ Kim Anh tên thật là Mạch Kim Anh, sinh năm 1953 ở vùng Lai Vung, Sa Đéc, nguyên quán ở Quảng Châu – Trung Quốc. Cha của cô sống ở Chợ Lớn, sau đó xuôi xuống miền Tây làm ăn và tạo dựng gia đình tại đây. Vùng Lai Vung có đặc sản nổi tiếng là nem Lai Vung, và gia đình Kim Anh chính là nơi đầu tiên sản xuất món ăn truyền thống này.
Thuở nhỏ Kim Anh rất thích nghe nhạc từ đài radio và tập hát theo, khán giả đầu tiên của cô là người cha hết mực yêu thương con. Kim Anh kể rằng mỗi lần ông gặp chuyện buồn là ông nói cô hát cho ông nghe bất kể loại nhạc gì, từ nhạc Hồ Quảng cho đến cải lương Văn Hường, Út Bạch Lan, Út Trà Ôn…
Năm 1969, Hạm đội của Hải Quân Mỹ có đề xướng một chương trình bảo trợ cho những học sinh trung học thuộc một số quận thuộc tỉnh Sa Đéc sang Mỹ học theo diện trao đổi du học sinh. Kim Anh lúc đó 16 tuổi, có tư chất thông minh và được nhận học bổng và sang Hoa Kỳ học tại thành phố Greenbelt của tiểu bang Maryland.
Trong một dịp tình cờ đi làm phiên dịch tiếng Việt cho những ban nhạc người Việt sang Mỹ biểu diễn ở nhà hàng của người Hoa, Kim Anh ngẫu hứng hát chơi một vài bài, những người trong ban nhạc nghe thấy hay nên khuyến khích cô theo nghiệp hát. Từ đó Kim Anh trở thành ca sĩ chính của nhà hàng và thường hát nhạc bằng tiếng Anh – tiếng Hoa.
Năm 1978, trong một đêm đi hát về, Kim Anh đã gặp một tai nan khủng khiếp vì gặp phải bão xoáy, xe bị va vào thành cầu. cô bị nặng nhất trong 3 người có mặt trên xe, bất tỉnh 3 tuần sau mới tỉnh lại. Toàn thân cô bị nhiều vết thương đau đớn, thời gian này cô đã phải tìm đến “nàng tiên nâu” để giảm đau và bị vướng vào đó một thời gian dài mới cai khỏi.
Thời gian sau đó cô vẫn đi hát ở nhiều vũ trường, nhưng tên tuổi Kim Anh chỉ thật sự trở thành một hiện tượng từ khoảng năm 1983, sau khi ra mắt cuốn băng nhạc mang tên Mùa Thu Lá Bay.
Click để nghe băng nhạc Mùa Thu Lá Bay
Kim Anh kể lại vào khoảng năm 1982, cô nhận được thư của cha gửi từ Việt Nam với nội dung: “Ba rất nhớ giọng nói của con, con thu âm lại cho ba nghe, thu cả giọng cháu ngoại nữa”. Đọc thư xong, cô có linh cảm là cha đang bệnh nặng, muốn về nước ngay nhưng thời gian đó không được phép về Việt Nam. Cô quyết định tự thực hiện một băng cassette với 11 bài hát cả lời Việt lẫn lời Hoa để gửi về Việt Nam cho cha nghe. Trong cuốn băng có ca khúc Mùa Thu Lá Bay được hát theo nguyên bản lời tiếng Hoa của diva Đài Loan – Đặng Lệ Quân.
Khi cuốn băng cassette này về được đến quê nhà thì cha của cô đã mất ba ngày, nhưng vẫn chưa thể nhắm mắt. Với phong tục của người Hoa thì đó là điều chẳng lành. Điều kỳ lạ sau khi người nhà mở cuốn băng lên và những câu tiếng Hoa đầu tiên của bài Mùa Thu Lá Bay cất lên thì mắt của người cha mới bắt đầu nhắm lại và từ khóe mắt trái một giọt nước mắt từ từ chảy ra… Sau hiện tượng đặc biệt này, ca sĩ Kim Anh bắt đầu có được những hào quang trong sự nghiệp ca hát.
Cuốn băng Mùa Thu Lá Bay này đã trở thành một hiện tượng đặc biệt, là một trong những băng nhạc bán chạy nhất hải ngoại vào thập niên 1980.
Ban đầu Kim Anh thực hiện băng Mùa Thu Lá Bay chỉ với ý định là để gửi về cho cha nghe nên không phát hành rộng rãi. Cô gửi tặng băng nhạc cho bạn bè và nhiều đồng hương người Việt, nhưng không ngờ có nhiều người yêu thích và bắt đầu liên hệ để đặt mua. Từ sau đó, tên tuổi của Kim Anh lên đến tột đỉnh của hào quang từ giữa thập niên 1980, cô cộng tác với nhiều vũ trường và phát hành rất nhiều băng nhạc.
Nói thêm về ca khúc Mùa Thu Lá Bay, thực ra bài hát này đã nổi tiếng ở miền Nam vào khoảng năm 1974, được Hương Lan hát lời Việt do nhạc sĩ Nam Lộc viết với bút danh là Lệ Thanh. Tuy nhiên sau đó bài hát này gần như bị rơi vào quên lãng, cho đến khi được Kim Anh hát ở hải ngoại vào thập niên 1980 bằng cả 2 phần lời Việt và Hoa.
Từ năm 1991, Kim Anh mới được trở về Việt Nam lần đầu tiên sau hơn 20 năm rời xa, gặp lại gia đình và thăm mộ cha. Năm 1992, trong một lần hát từ thiện cho các em khiếm thị ở trong nước nghe, có người đề nghị Kim Anh hát ca khúc Phố Đêm – một bài bị cấm ở trong nước. Cũng vì lý do này mà cô không về Việt Nam được nữa, cho đến tận 15 năm sau đó mới được về nước hát trở lại.
Kim Anh nói rằng cô rất thích đọc sách, đặc biệt là các tiểu thuyết của Tự Lực Văn Đoàn, và có thể nhờ đó mà cô trau dồi thêm được nhiều ngôn từ tiếng Việt để chuyển sang một vai trò mới từ cuốn Paris By Night 15 năm 1992, đó là làm MC, xuất hiện bên cạnh nhà báo Trần Quốc Bảo. Thời đó các MC thường là ứng khẩu, nghĩ tới đâu nói tới đó khi đối đáp với ca sĩ, chứ không có sẵn kịch bản như sau này, vì vậy người MC phải linh hoạt trong ngôn ngữ tùy theo từng hoàn cảnh.
Ca sĩ Kim Anh hát Mùa Thu Lá Bay trên Asia 9 năm 1995
Đến năm 1995, Kim Anh gặp nhiều chuyện buồn trong cuộc sống cá nhân nên dần dần rời xa sân khấu. Tròn 10 năm sau đó, cô mới xuất hiện trở lại trên các chương trình của trung tâm Asia, bắt đầu từ Asia 48 với ca khúc Nắng Chiều. Năm 2007, Kim Anh trở về Việt Nam và bắt đầu cộng tác với một số phòng trà ca nhạc.
Bài: Đông Kha (nhacxua.vn)
