Càng nhìn em yêu em hơn và yêu em mãi
Dù phút êm đềm xa xưa nay đã đi vào quên lãng
Trời vào thu việt Nam buồn lắm em ơi
Mây tím đang dâng cao vời
Mà tình yêu chưa lên ngôi…
Đó là những lời hát trong ca khúc Tình Bơ Vơ mà nhiều người nói rằng được nhạc sĩ Lam Phương viết cho mỗi tình đơn phương với danh ca Bạch Yến.
Click để nghe Chế Linh – Thanh Tuyền hát Tình Bơ Vơ trước 1975
Không chỉ có Tình Bơ Vơ, nhạc sĩ Lam Phương còn viết nhiều ca khúc khác cho cuộc tình này, nổi tiếng nhất là Chờ Người, Tiễn Người Đi, Tình Chết Theo Mùa Đông…
Trong một buổi trò chuyện, danh ca Bạch Yến nói rằng cô đã gặp nhạc sĩ Lam Phương tại đài phát thanh Pháp Á từ trước năm 1954. Khi đó Bạch Yến mới 10,11 tuổi, vừa đạt giải nhất cuộc thi hát của Pháp Á tổ chức và được đài này mời cộng tác. Lúc đó Lam Phương vẫn là một nhạc sĩ trẻ, còn chưa nổi tiếng. Một thời gian sau, khi tên tuổi nhạc sĩ Lam Phương vang xa khắp nơi với những ca khúc Trăng Thanh Bình, Nhạc Rừng Khuya… và trở thành một nhạc sĩ tài năng, cũng như rất đào hoa, thì Bạch Yến lúc này đã không còn hát ở đài phát thanh nữa mà mưu sinh bằng nghề biểu diễn mô tô bay.
Năm 1956, Bạch Yến đi hát trở lại ở phòng trà và bắt đầu nổi tiếng vào năm 1957 với bài Đêm Đông, khi đó cô mới 15 tuổi. Một vài năm sau, nhạc sĩ Lam Phương có mang lễ sang nhà để hỏi cưới Bạch Yến, nhưng vì cô còn quá nhỏ, chỉ mới 16,17 tuổi nên mẹ của cô chưa đồng ý. Thời gian này nhạc sĩ Lam Phương là 1 người đẹp trai, nổi tiếng nên rất đào hoa, và đến năm 1959, ông lập gia đình năm 22 tuổi với nữ ca sĩ – kịch sĩ nổi tiếng Túy Hồng.
Danh ca Bạch Yến tâm sự rằng mối quan hệ của cô với Lam Phương chưa bao giờ được xem là chuyện tình đúng nghĩa, vì lúc đó cô còn quá nhỏ, chưa nghĩ đến chuyện lấy chồng. Nhưng cô cũng cảm mến Lam Phương như một người bạn, như một mối tình học trò trong sáng và không có hồi kết.
Khi nghe tin Lam Phương cưới vợ, cô cũng bất ngờ và cảm thấy buồn, một nỗi buồn hụt hẫng của thiếu nữ vừa lớn lên đã cảm nhận được sự vô duyên trong tình cảm. Nhưng có lẽ tình cảm chưa đủ lớn để cô phải dằn vặt đau khổ lâu. Hơn nữa lúc đó nhạc sĩ Lam Phương cũng rất bay bướm và đã trải qua rất nhiều mối tình trước khi thành hôn với nữ kịch sĩ Túy Hồng.
Sau khi Lam Phương cưới vợ 2 năm, Bạch Yến lên đường sang Pháp du học, bỏ lại những vinh quang trong sự nghiệp ca hát mà cô đã đạt được đỉnh cao khi tuổi đời còn rất trẻ. Có nhiều lời đồn đoán rằng do nhạc sĩ Lam Phương lấy vợ nên Bạch Yến buồn tình bỏ lại tất cả để ra nước ngoài, tuy nhiên cô phủ nhận việc này. Lý do là cô muốn đi học thêm ở nước ngoài để nâng cấp khả năng trình diễn và ca hát của mình để có những bước đi vững chắc hơn trong sự nghiệp. Cho dù trước đó cô đã rất nổi tiếng, nhưng cũng chỉ là hát theo bản năng.
Đầu thập niên 1960, Bạch Yến không còn ở Việt Nam, nên nhạc sĩ Lam Phương đã viết:
Trời vào thu việt Nam buồn lắm em ơi
Mây tím đang dâng cao vời
Mà tình yêu chưa lên ngôi…
Tình yêu chưa lên ngôi, có lẽ là vì năm xưa người yêu còn quá bé nhỏ, cuộc tình còn chưa kịp thành hình. Sau này tuy đã yên bề gia thất, nhưng sự lỡ duyên cùng Bạch Yến đã làm cho nhạc sĩ Lam Phương nuối tiếc khôn nguôi, sáng tác ra nhiều bài hát dành cho cô. Vợ nhạc sĩ Lam Phương – là Túy Hồng, cũng là bạn của Bạch Yến – sau này cũng có nói với Bạch Yến như sau: “Bồ không biết đầy thôi, ổng viết cho bồ nhiều ca khúc thiết tha lắm”, đây cũng như là 1 cách xác nhận tình cảm sâu đậm mà Lam Phương dành cho danh ca Bạch Yến.
Ngày mình yêu
Anh đâu hay tình ta gian dối
Để bước phong trần tha hương
Em khóc cho đời viễn xứ
Khi nghe câu hát: “anh đâu hay tình ta gian dối”, nhiều người sẽ nghĩ rằng cô gái trong bài hát đã phụ tình chàng trai. Nhưng phải chăng đây là lời nhạc sĩ đang tự trách mình? Trong một bài hát khác sau này, Lam Phương cũng đã tự nói mình là kẻ bạc tình: “Mười năm trời chẳng thương mình, để anh thành kẻ bạc tình” (bài Chờ Người).
Thời gian sau đó, cô ca sĩ nhỏ đã bước phong trần tha hương qua nhiều năm để lưu diễn khắp thế giới. Năm 1964, Bạch Yến được mời đi lưu diễn khắp nước Mỹ và cả ở nhiều nước khác trong suốt hơn 10 năm. Không biết là cô có khi nào khóc cho đời viễn xứ hay không, nhưng trong 1 bài phỏng vấn, Bạch Yến đã tâm sự:
“Một mình nơi đất khách, nhất là những đêm đi diễn về, cô quạnh trong cái lạnh, trong sự vắng lặng của bóng đêm, thèm nghe một câu tiếng Việt cũng không có được. Buồn lắm”.
Về làm chi rồi em lặng lẽ ra đi
Gom góp yêu thương quê nhà
Dâng hết cho người tình xa…
Bài hát này là cả một nỗi lòng ray rứt, tiếc nuối của người trai, là lời tự trách mình đã làm lỡ mối duyên tình của ngày thơ, để trọn kiếp phải sống trong nỗi ngậm ngùi:
Anh đâu ngờ có ngày đàn đứt dây tơ
Một phút tim anh ơ hờ
Trọn kiếp em vương sầu nhớ
Nói đi em cả đời mình mãi đi tìm
Cả đời mình xây ước mơ
Cho ngày mộng được nên thơ
Cuối cùng là tình bơ vơ
Cho anh xin một đêm trăng trối
Tìm đống tro tàn năm xưa
Dâng hết cho lần yêu cuối
Rồi từng đêm
Từng đêm nhịp bước cô đơn
Em khóc cho duyên hững hờ
Anh chết trong mộng ngày thơ…
Trong một bài viết, nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn đã nói về các bài hát mà Lam Phương sáng tác dành cho Bạch Yến như sau:
“Hồi thập niên 1970, nghe những bài này, tôi đâu có hiểu tại sao tác giả lại viết toàn những lời chia ly như vậy! Mãi 20 năm sau, gặp Lam Phương lần đầu tiên năm 1993 ở Paris, tôi mới được anh giải thích là những lời ấy anh nói với Bạch Yến khi Bạch Yến giã từ Sài Gòn quay lại Mỹ. Tôi cười bảo anh:
– Như thế thì anh và tôi và tất cả thính giả đều phải cám ơn Bạch Yến đã bỏ anh đi lần thứ hai, anh mới có những nhạc phẩm này. Giá như Bạch Yến ở lại, chưa chắc anh đã giải quyết được gì!”
Đông Kha