Trong sự nghiệp sáng tác âm nhạc có được nhiều thành công của nhạc sĩ Vũ Thành An, có thể nói loạt bài hát không tên đã trở thành thương hiệu riêng biệt, nhắc đến Vũ Thành An là người ta nhớ ngay đến những bài không tên, và ngược lại. Cho dù ông còn sáng tác nhiều ca khúc khác, nhưng được chú ý và yêu thích nhất vẫn là 10 bài không tên được sáng tác từ trước 1975 (sau này ông còn sáng tác thêm nhiều bài không tên khác).
Một điều có thể ít người để ý là tuy rằng những ca khúc không tên được đánh số như vậy, nhưng lại không theo trình tự thời gian nhất định.
Những bài hát được Vũ Thành An sáng tác đầu tiên là Bài Không Tên Số 1, Số 2, Số 8, khi ông vẫn còn là một học sinh trung học, tuy nhiên lúc đó bài hát chỉ có giai điệu, chưa có lời, và bài không tên hoàn chỉnh đầu tiên được phát hành ra công chúng là Bài Không Tên Cuối Cùng, tiếp sau đó lần lượt là các bài số 2,3,4,5,6,7,8.
Năm 1970, khi có nhu cầu in ra một tập nhạc 10 bài, nhạc sĩ Vũ Thành An đã lấy lại một số giai điệu cũ mà ông sáng tác từ thời trung học để soạn lời, và 2 bài được sáng tác sau cùng của loạt 10 bài không tên đó chính là Bài Không Tên Số 1 và Bài Không Tên Số 9.
Nhạc sĩ Vũ Thành An cho biết bài số 1 và số 9 này có thể ít người biết đến, và cũng có ít ca sĩ hát nhất trong tập nhạc này, nhưng cũng đều là những đứa con tinh thần mà ông rất quý trọng, bởi vì 2 bài này có nét nhạc rất lạ và gần như tách biệt với những bài không tên nổi tiếng khác của ông.
Sau khi tập nhạc 10 bài không tên được phát hành vào đầu thập niên 1970, hầu hết các bài hát đều được công chúng đón nhận, chỉ riêng 2 bài số 1 và số 9 là không có người hát, không có bản thu âm nào. Tác giả bài không tên đã từng nghĩ rằng có lẽ rồi sẽ không còn ai nhớ đến 2 ca khúc này nữa.
Tuy nhiên hơn 10 năm sau đó, ở bên kia bờ đại dương, dù ít hơn những bài khác, nhưng Bài Không Tên Số 1 và Bài Không Tên Số 9 bắt đầu có người hát, và cũng được công chúng nhớ đến.
Người hát Bài Không Tên Số 1 hay nhất có lẽ là ca sĩ Duy Quang, mời bạn nghe lại sau đây:
Click để nghe Duy Quang hát Bài Không Tên Số 1
Xin đời sống cho tôi mượn tiếng
Xin cho cơn mê thêm dài một chuyến
Cuộc tình buông xuôi còn lưu luyến
Còn đắng cay còn hận còn đau
Em giờ đã xa xăm rồi đó
Nơi em đi chắc vẫn còn lệ ứa
Chiều nay trong mưa mà nhung nhớ
Một thoáng thương vay cho đời say
Cuộc tình ngày đó đã theo mùa Xuân đó
Cuộc đời này đây đã chôn với ở đây
Ước cho nhiều tuổi xanh trở về đâu
Theo ngày tháng tàn tình yêu cũng héo tàn
Mai đời có cho tôi gặp gỡ
Xin cho đôi môi em cười rạng rỡ
Một bờ mi cong vùng tóc nhớ
Để sống thêm thêm lần trẻ thơ…
Bài Không Tên Số 1 có nội dung là tâm trạng lưu luyến về tiếc nuối về những gì đã trải qua và vuột mất của một thời. Dù có bao nhiêu nhung nhớ, bao nhiêu ước vọng và khát khao thì tuổi trẻ đã qua không bao giờ quay lại được, và những cuộc tình cũ cũng sẽ héo tàn theo thời gian. Mai đây, ở trên đường đời có tình cờ thấy nhau, thì mong người xưa nở nụ cười rạng rỡ để được đưa nhau trở về được một vùng nhung nhớ, những ký ức đẹp tươi, dù chỉ là trong một khoảnh khắc mà thôi.
Đối với Bài Không Tên Số 9, nhạc sĩ Vũ Thành An nói rằng ca sĩ Vũ Khanh là người hát hay nhất, và đúng nhất ca khúc mà ông đã dành nhiều tâm huyết để sáng tác:
Click để nghe Vũ Khanh hát Bài Không Tên Số 9
Ngày đến mang tin buồn
Thời gian theo về nguồn
Giọt nắng loe trong đầu
Bàn tay trơ đốt khâu
Lệ ứa ra hai hàng
Lệ thương thân đã tràn
Nghìn xót xa cũng muộn
Rồi mai sau nhớ lần đầu
Mình yêu nhau có thương nhau
Mình cho nhau nỗi đớn đau
Chợt yêu nhau đã xa nhau
Chợt xa nhau đã quên nhau…
Nhắc đến nhạc sĩ Vũ Thành An, người ta thường nhớ đến 10 bài không tên, là những bài được sáng tác và phát hành trước 1975. Tuy nhiên thời gian sau đó Vũ Thành An còn sáng tác thêm rất nhiều bài không tên khác, một số bài được ông đánh số, như Bài Không Tên Số 12 mang tên Bên Nhau Chiều Gió Lộng, Bài Không Tên Số 13 mang tên Tình Xưa Gái Huế, Bài Không Tên Số 37 – Rưng Rưng Lệ, và nổi tiếng nhất là Bài Không Tên Số 40 – Đời Đá Vàng.
Bài: Đông Kha (nhacxua.vn)