Điện ảnh Sài Gòn và miền Nam Việt Nam trước năm 1975 có sự tự do, cởi mở và phát triển rất rực rỡ với nhiều thể loại và đề tài theo thị hiếu của công chúng như hành động, tình cảm, tâm lý xã hội, kinh dị…
Từ sự phát triển đó, nhiều tài tử điện ảnh miền Nam đã xuất hiện và được yêu thích, trong đó có một số người đã vươn ra tầm vóc quốc tế như Kiều Chinh, Lê Quỳnh. Nếu như Thẩm Thúy Hằng, Kiều Chinh, Thanh Nga và Kim Cương được xem là “tứ đại mỹ nhân”, là những nữ minh tinh tiêu biểu nhất của điện ảnh Sài Gòn xưa, thì ở phía tài tử nam cũng có 4 gương mặt sáng giá rất được khán giả mến mộ: Trần Quang, Lê Quỳnh, La Thoại Tân và Hùng Cường, ngoài ra còn có Huỳnh Thanh Trà, Huy Cường.
Bài viết này sẽ đề cập đến những nam tài tử đẹp trai, phong độ và nổi tiếng nhất trước năm 1975.
TRẦN QUANG
Trần Quang là một tên tuổi lớn của làng phim miền Nam từ trước năm 1975, được xem là một “Clark Gable của Việt Nam. Vốn là diễn viên kịch nói, từng đỗ thủ khoa trường quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ Sài Gòn khóa 1 năm 1963 nhưng khi chuyển sang đóng phim Trần Quang trở thành một tên tuổi lớn của làng điện ảnh miền Nam, xuất hiện liên tục trong khoảng 20 cuốn phim cho đến năm 1975.
Thập niên 1960 – 1970, Trần Quang nổi tiếng với các vai diễn giang hồ, một tài tử có hình thức và nghệ thuật diễn xuất đẳng cấp trong những bộ phim nổi tiếng như: Vết thù trên lưng ngựa hoang, Long hổ sát đấu, Điệu ru nước mắt, Như hạt mưa sa… Đó là những bộ phim làm làm mưa làm gió trên các rạp chiếu bóng với những nhân vật có thật như Đại Cathay, James Dean Hùng, Hoàng ghita, Tín Mã Nàm… cũng bởi là những nhân vật có thật mà Trần Quang đã có không ít dịp tiếp xúc ngoài đời.
Có những giai đoạn Trần Quang sống như một ông hoàng với số tiền cát xê lên đến 3 triệu đồng (lúc đó vàng chỉ 20.000 đồng/lượng).
Sau năm 1975, khán giả cả hai miền Nam – Bắc lại thấy tài tử Trần Quang tiếp tục tỏa sáng qua các bộ phim như: Cô Nhíp, Cầu Rạch chiếc, Tội lỗi cuối cùng, Con thú tật nguyền… Tên tuổi Trần Quang gắn liền với các mỹ nhân màn ảnh thời đó như: Thẩm Thúy Hằng, Phương Thanh, Kiều Chinh, Thanh Lan, Bạch Tuyết…
Thời đó, vẻ đẹp phong trần, lãng tử, với đôi mắt đa tình và hàng ria con kiến của ông khiến nhiều thiếu nữ mê như điếu đổ`. Nhắc đến các tài tử nổi danh ngày xưa, Trần Quang vẫn được lớp người xưa nói đến với vẻ điển trai và tài năng diễn xuất của ông.
LÊ QUỲNH
Tài tử Lê Quỳnh sinh ngày 6 tháng 9 1934 tại Hà Nội, di cư vào Nam năm 1954. Ông tham gia làng điện ảnh từ trước năm 1954 trong nhóm làm phim tại Phan Thiết của nghệ sĩ Vĩnh Lộc. Ông là tài tử xuất hiện trong bộ phim đầu tiên của nền điện ảnh Miền Nam – Chúng Tôi Muốn Sống, của đạo diễn Vĩnh Noãn. Tiếp theo thành tích vẻ vang vừa kể, tài tử Lê Quỳnh đã liên tục được mời xuất hiện trong hầu hết những cuốn phim có tầm vóc lớn và quan trọng khác của Việt Nam hoặc do các hãng phim quốc tế thực hiện như Ðất Lành, Thiếu Phụ Nam Xương, Tổ Ðặc Công 13, The Quiet American, A Night of The Dragon… .
Năm 1958, đạo diễn Lê Dân và hãng phim Tân Việt thực hiện bộ phim “Hồi Chuông Thiên Mụ” và trình làng một trong những gương mặt nữ diễn viên khả ái nhất của nền điện ảnh miền nam: Kiều Chinh. Trong phim này Kiều Chinh đóng nữ chính bên cạnh nam tài tử Lê Quỳnh.
Sau này, Lê Quỳnh đóng vai chính trong rất nhiều phim nổi tiếng là Mưa Rừng, Đôi Mắt Người Xưa, Ngàn Năm Mây Bay, Bụi Phấn Hồng, Từ Sài Gòn Đến Điện Biên Phủ, Chờ Sáng, Mùa Thu Cuối CÙng, Bẫy Ngầm… Đặc biệt với phim “Bẫy Ngầm” của đạo diễn Lê Hoàng Hoa, Lê Quỳnh đoạt giải nam diễn viên hay nhất trong năm.
Ông là một trong những nam diễn viên kỳ cựu và thành danh tại Miền Nam và cũng đã nhiều lần đại diện Việt Nam đi dự các đại hội điện ảnh quốc tế. Năm 1966, Lê Quỳnh đại diện Việt Nam tham dự Đại hội điện ảnh Á Châu tại Seoul (Hàn Quốc) và đã đoạt được hai giải thưởng trong Đại hội này. Năm 1967, Lê Quỳnh cũng tham dự Đại hội điện ảnh quốc tế tại Berlin (Đức), lần này ông được mời làm hội viên danh dự của nghiệp đoàn diễn viên điện ảnh quốc tế.
Lê Quỳnh còn làm Giám đốc Trung Tâm Quốc Gia Điện Ảnh Việt Nam (số 11 Thi Sách – quận 1 – Sài Gòn) phụ trách mảng quay phim thời sự. Ngoài ra, ông cũng tham gia vào những hoạt động hành chánh dân sự và xã hội khác và đã từng ra ứng cử dân biểu quốc hội vào năm 1967.
Thành công ở vai trò diễn viên, Lê Quỳnh còn thử sức mình với công tác đạo diễn. Ông đã từng làm đạo diễn bộ phim “Giã Từ Bóng Tối” thực hiện vào năm 1969.
Lê Quỳnh còn được biết đến như là chồng cũ của nữ danh ca Thái Thanh, các con của 2 người đều thành danh, đặc biệt là nữ ca sĩ Ý Lan. Dù sau này Thái Thanh và Lê Quỳnh chia tay nhưng họ vẫn giữ mối quan hệ tốt đẹp. Trong một bài trò chuyện, Thái Thanh nói rằng Lê Quỳnh và vợ mới sau này thậm chí còn nhờ Thái Thanh trông con giúp để họ đi xem xi nê.
Lê Quỳnh sang định cư tại Hoa Kỳ vào năm 1975. Ngay sau đó, ông đã tích cực tham gia vào các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, đóng phim… và là một trong những cố vấn di trú đầu tiên của cơ quan thiện nguyện USCC tại Los Angeles.
LA THOẠI TÂN
Nghệ sĩ La Thoại Tân, tên thật là Phạm Văn Tần, là một nghệ sĩ đa tài, ngoài đóng phim, đóng kịch, ca hát, ông còn hoạt động trong lĩnh vực báo chí, làm MC, đạo diễn phim…
Có mã đẹp trai, thân hình cân đối, lại diễn xuất có duyên, La Thoại Tân đã làm điên đảo rất nhiều nữ nhân thời bấy giờ và được các bầu gánh hay chương trình Tiếu Vương Hội và đài phát thanh lúc bấy giờ mời hợp tác, đặc biệt trong ban kịch Túy Hồng, góp phần cho khán thính giả có được những nụ cười để đời.
Trước khi tham gia điện ảnh, La Thoại Tân đã là cái tên nổi tiếng làng kịch nghệ với hàng loạt vở kịch của nghệ sĩ Kim Cương, Thẩm Thúy Hằng. Một thời La Thoại Tân từng là cái tên bảo chứng cho phòng vé trong các vở hài kịch. Ông được khán giả nhớ nhiều trong chương trình 45 phút chuyện vui hay các chương trình đại nhạc hội Trường Xuân và Duy Ngọc những năm trước 1975.
Bước sang lĩnh vực điện ảnh, La Thoại Tân lại đóng cặp với các nữ nghệ sĩ ăn ý với ông bên làng kịch là Kim Cương, Thẩm Thúy Hằng, Túy Hồng trong nhiều bộ phim điện ảnh như Trương Chi Mị Nương (1956), Lệ Đá (1971), Gánh Hàng Hoa (1971), Hoa Mới Nở (1973)… Vai diễn trong phim Tứ Quái Sài Gòn (1973) cũng là dấu ấn đáng nhớ trong sự nghiệp điện ảnh của nam diễn viên.
Sau năm 1975, La Thoại Tân sang nước ngoài định cư, tiếp tục hoạt động nghệ thuật trong cộng đồng người Việt. Ông tham gia các phim Gia Đình Cô Tư, Gia Đình Cô Út, Trà Hoa Nữ, Dưới Hai Màu Áo… La Thoại Tân kết hôn với bà Nguyễn Thị Ngọc Anh và có hai người con – một trai, một gái. Ông mất ngày 13/3/2008 tại Mỹ, hưởng thọ 71 tuổi.
HÙNG CƯỜNG
Hùng Cường được biết đến như là một ngôi sao ca nhạc, một nghệ sĩ cải lương, đồng thời cũng là một tài tử điện ảnh sáng giá. Các phim có ông đóng được người xem chú ý thời bấy giờ như: Chân Trời Tím, Mãnh Lực Đồng Tiền, Còn Gì Cho Nhau, Nắng Chiều, Ly Rượu Mừng, Vết Thù Trên Lưng Ngựa Hoang…
Lúc mới bước sang lãnh vực điện ảnh, kép cải lương Hùng Cường bị những người trong giới điện ảnh châm chích, dùng từ “cải lương” để chê bai. Nhiều nữ nghệ sĩ khi được mời đóng chung với ông đã từ chối. Thế nhưng, sau khi thành công với phim đầu tiên “Chân Trời Tím” thì nhiều hãng phim đã mời Hùng Cường cộng tác và phim nào có tên ông cũng ăn khách.
Hãng phim Kim Thân đã trả tiền thù lao khá cao để mời Hùng Cường và Mai Lệ Huyền đóng cặp trong phim Mãnh Lực Ðồng Tiền.
Lúc đầu thì các nữ tài tử điện ảnh rất ngại đóng cặp với kép hát cải lương, nghe nói Liên Ảnh công ty trước khi mời Kim Vui đã ngỏ ý mời Thẩm Thúy Hằng đóng cặp với Hùng Cường, nhưng cô từ chối (có lẽ do vấn đề trên). Rồi sau đó thấy Kim Vui nổi bật trong phim Chân Trời Tím và phim lại được giải của tổng thống, nên người đẹp Bình Dương mới tiếc rẻ. Chân Trời Tím chẳng những thành công về tài chánh, mà còn đoạt giải Văn Học Nghệ Thuật năm 1971. Chưa dừng lại ở đó, Chân Trời Tím lại còn cái hân hạnh là lần đầu tiên một cuốn phim Việt Nam phụ đề Pháp ngữ mang tên Lhorizon Pourpre được gởi đi trình chiếu tại Ðại Hội Ðiện Ảnh tổ chức ở Dianard, Anh Quốc.
–
Càng về sau thấy Hùng Cường tiếp tục thành công, trở thành tài tử “gạo cội” thì các nữ tài tử điện ảnh tên tuổi đã không còn e ngại đóng phim với Hùng Cường, và trong đó có nữ tài tử Kiều Chinh.
Tháng 9-1971 hãng Trùng Dương Film, đạo diễn Lưu Bạch Ðàn đưa nhóm tài tử ra Nha Trang khởi sự quay phim Bão Tình và người ta thấy Kiều Chinh – Hùng Cường có mặt cùng đóng phim, Bão Tình đã ra mắt khán giả khoảng cuối năm 1971.
Chỉ tính riêng trong năm 1971, có tất cả 17 cuốn phim được đem ra trình chiếu thì người ta thấy 4 cuốn phim có mặt của Hùng Cường, và 4 phim đều có số doanh thu vững vàng.
Hùng Cường là một đặc biệt, ông là 1 trong tứ trụ nhạc vàng nổi tiếng, và trong điện ảnh thì ông cũng là 1 trong 4 gương mặt nam tiêu biểu nhất. Đó là trường hợp duy nhất cho đến nay ở trong làng nghệ thuật Việt Nam.
HUỲNH THANH TRÀ
Tài tử Huỳnh Thanh Trà xuất thân là nghệ sĩ hát cải lương, từng theo học tại Trường Quốc gia âm nhạc – kịch nghệ Sài Gòn, là học trò của các nghệ sĩ Năm Châu, Phùng Há, Duy Lân, Năm Nở, danh cầm Chín Trích…
Tuy nhiên sau khi tốt nghiệp, ông lại bén duyên với điện ảnh với vai diễn để đời trong phim Loan Mắt Nhung, đóng cặp với nữ hoàng sân khấu Thanh Nga. Sau đó ông lại chuyên sang đóng kịch, gắn liền với đoàn kịch nói Kim Cương cả trước và sau năm 1975.
Khởi đầu sự nghiệp của Huỳnh Thanh Trà sau khi tốt nghiệp trường Quốc gia âm nhạc – kịch nghệ năm 1966 là đầu quân cho đoán Ánh Chiêu Dương của nghệ sĩ Năm Châu, sau đó là gánh Thiên Hương với nghệ danh là Dạ Khách với các vai phụ, nhưng không được bao lâu thì các gánh hát này đều lần lượt rã gánh.
Một dịp may đến khi Huỳnh Thanh Trà lọt vào mắt xanh của đạo diễn Lê Dân và được ông mời vào vai chính trong phim Loan Mắt Nhung, chuyển thể từ tiểu thuyết của Duyên Anh, sau cuốn phim này thì tên tuổi của Huỳnh Thanh Trà được nhiều người biết đến. Tuy nhiên ông không gắn bó với điện ảnh lâu dài mà chuyển sang lĩnh vực thoại kịch.
Sau năm 1975, tên tuổi của Huỳnh Thanh Trà gắn liền với đoàn kịch nói Bông Hồng của nghệ sĩ Thẩm Thúy Hằng, sau đó là đoàn kinch nói Kim Cương với các “Vực thẳm chiều cao”, “Bão biển”, “Người tình trễ xe”, “Dưới hai màu áo”, “Lá sầu riêng”, “Huyền thoại mẹ”, “Lôi Vũ”, “Đám cưới đầu xuân”…
HUY CƯỜNG
Một trong những nam diễn viên tài năng nhất của màn bạc Sài Gòn trước 1975 là tài tử Huy Cường, nhưng đến ngày nay ít được nhắc đến.
Huy Cường tên thật là Vũ Minh Chính, đã tham gia trong những phim nổi tiếng là Con Búp Bê Nhồi Bông (1965), Xin Nhận Nơi Này Làm Quê Hương (1969), Chiều Kỷ Niệm (1969), Tiếng Hát Học Trò (1970), Gánh Hàng Hoa (1972), Xin Đừng Bỏ Em (1973), Đời Chưa Trang Điểm (1973)…
Các vai diễn của Huy Cường rất đa dạng, đó có thể là vai phản diện như một công tử ăn chơi, một giang hồ, hung hồ, ma cô, hay vai của một anh chàng trí thức bỏ áo thư sinh để khoác áo lính đối diện hiểm nguy.
Năm 1973, vai diễn của Huy Cường trong phim Xin Đừng Bỏ Em đã gây chấn động dư luận khi đóng những cảnh yêu đương cháy bỏng cùng ca sĩ – diễn viên Thanh Lan.
Tài năng diễn xuất của Huy Cường được cả khán giả lẫn giới chuyên môn thừa nhận, các ký giả kịch trường hết lời ngợi khen.. Ông được trai giải tượng bạc diễn viên phụ xuất sắc nhất cho vai diễn trong phim Vết Thù Trên Lưng Ngựa Hoang, giải Kim Khánh.
Huy Cường đã bất ngờ qua đời sau năm 1975 sau một tɑι nạn đến nay vẫn còn là bí ẩn, trong tình trạng thất chí cuộc đời.
Tổng hợp
Nghệ sĩ Hùng Cường là một tài năng kiệt xuất. Ông hát, diễn… xuất sắc đến nỗi ngoài 4 chữ “tài năng kiệt xuất” ko còn biết nói, viết gì thêm. Mừng vì ông “thoát” đi được. Nhưng đau lòng vì ông phải chết tha hương, xa SG, xa đông đảo công chúng VN ngưỡng mộ ông, và ông cũng vô cùng tri ân, yêu quý. Thương tiếc ông!